The Relationship between the quality culture elements and job satisfaction as well as organizational commitment of organizational members

Abstract

ÖZET Toplam kalite yönetimi (TKY) örgüt kültürünü değiştirerek müşteri odaklı olmayı ve sürekli iyileştirmeyi amaçlayan bir yönetim stratejisidir. Bu çalışmanın amacı, (müşteri-odaklılık; toplam-katılım; liderlik-tipi; eğitim aktiviteleri; takım çalışması; ödüllendirme mekanizması ve istatistiksel ölçüm) değişkenlerinden oluştuğu şeklinde tanımlanan kalite kültürü elemanları ile çalışanların iş-tatmini ve örgüte bağlılıkları arasındaki ilişkiyi inceleyerek TKY'nin modern yönetim anlayışı içindeki işlevini ampirik açıdan açıklamaktır. Araştırmada 'yarı-deneme' modeli kullanılmış olup çalışma, karşılaştırma olanağını elde etmek için sanayi kesiminden birisi uzun süredir TKY uygulayan, diğeri ise uygulamayan iki ayrı örgütte yapılmıştır. Araştırma sonuçları 'müşteri-odaklılık' ile 'çalışanların tam katılımının' TKY uygulamasının iki temel kalite kültürü elemanı olduğunu işaret etmesinin yanı sıra, TKY literatürü ile de teorik açıdan tam bir uyum göstermiştir. Hernekadar iki örgütün çalışanları arasında iş-tatmini açısından anlamlı bir farklılık elde edilememişse de, bu sonuç örgüt kültürünün kalite çalışmalarındaki önemini açıklaması yönünden dikkat çekicidir. Araştırmacının beklentilerine uygun olarak, 'kalite çemberi' ve 'müşteri- odaklılık' unsurları ile birlikte 'tam katılım' iş tatminine en büyük katkıyı yapan kalite kültürü elemanları olarak saptanmıştır. Ayrıca 'demokratik yaklaşım' TKY'nin başarısını büyük ölçüde etkileyen unsur olarak bulunmuştur. Araştırmanın sınırlılıklarına karşın, bu çalışmanın temel katkısı yalnız elde edilen bulgular değil fakat bu alandaki çalışmaların genelde kalite güvencesini ölçmek yoluyla TKY'nin başarı derecesini saptamak yerine, örgütlerde kalite kültürü oluşturulması ve kalite kültürü unsurlarının etkisi üzerinde odaklaşmanın gerekliliğini göstermesidir. Çalışmanın yararına ilişkin son bir nokta da metodoloji ile ilgili olup, özellikle TKY uygulamaları çerçevesinde yürütülen araştırmalarda değişik örgütlerin kendilerine özge yapılarından doğan farklılıkları açıklayabilmek için kantitatif yöntemlerle birlikte kalitatif yöntemlerin de kullanılmasının gerekliliğinin ortaya çıkmasıdır. iv

ABSTRACT Total quality management (TQM) that is a cultural change-based and a consumer oriented strategy, aims at the continuous improvement. The objective of this study was to obtain empirical support for the function of TQM in modern management by explaining the relationship between the acceptance level of quality culture elements and job satisfaction as well as organizational commitment. A quasi-experimental design was used, and the research project was conducted in two different organizations. The consumer-orientation and total involvement were appeared to be two dominant factors in TQM implementation in exact conformance with TQM literature. Although the research findings indicated that there was no significant difference in the job satisfaction of both organizations' employees, this result was of great importance in explaining the function of organizational culture. As expected initially, 'total involvement' made the highest contribution to job satisfaction together with the quality culture elements of 'quality circles' and 'consumer-orientation.' The extent to which research findings indicated that success of TQM implementation was relied on the exercise of democratic approach provided that major requirements of quality strategy to be fulfilled by senior management. Despite the limitations of this study, its main contribution was not only its findings but also the indicators that showed for a need to concentrate on the nature of quality culture rather than measurement of quality assurance. The final point that is related to the methodological issues, is the necessity of using qualitative methods as much as quantitative methods for analyzing the idiosyncratic feature of quality management. Ill