21. yüzyıla geçişte iletişimin kültürel ortamı ve televizyon (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti örneği)

Abstract

ÖZET 21. yüzyılın en etkili kitle iletişim araçlarından biri olan televizyonun izleyiciler üzerindeki etkilerini, kültürel değişim sürecindeki kişilerin, toplumsal ilişkilerine, tüketim eğilimlerine ve sosyal faaliyetlerine getirdiği değişiklikleri ortaya çıkarmayı amaçlayan çalışmamızda, televizyonun kullanımı ile ilgili geliştirilmiş olan kuramsal ve ampirik çalışmalardan yararlandık. Çalışmamız üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde televizyonun toplumsal ve kültürel etkileri üzerine yapılan kuramsal çalışmalara yer verilmiştir. Burada, öncelikle kültür kavramının tanımı üzerinde durulmuş ardından modernleşme kuramı ve toplumsal değişim kavramlarının değerlendirilmesi yapılmıştır. Modernleşme sürecinde kitle iletişim araçlarının ve özellikle de televizyonun gelişmiş ülkelerin kullanımı ve bu kullanımın azgelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelerde yaratabileceği sorunlara değinilmiştir. Ayrıca, tüketim toplumu, tüketim kültürü ve kitle iletişim araçlarının tüketim kültürünün yaratılmasındaki işlevleri de ele alınmıştır. Bu bölümde televizyonun kitle kültürünü oluşturmadaki etkinliği üzerinde de durulmuştur. İkinci bölümde KKTC'de televizyon yayıncılığı ve izleyiciliğine değinmeden önce Kıbrıs'ta televizyon yayıncılığının nasıl başladığını açıklayabilmek için adanın siyasi ve tarihi durumu hakkında kısa bir bilgi verilmiştir. Çalışmamızın üçüncü bölümünde televizyon izleyiciliğinin KKTC halkının gündelik hayatlarına, toplumsal ilişkilerine ve sosyal aktivitelerine olan etkilerini görebilmek için bir ampirik araştırma modeli denemesi yer almaktadır. Araştırmamızın sonucunda KKTC'de kullanılan kitle iletişim araçlarının hangi yoğunlukta kullanıldığı ortaya çıkarılmış ve televizyonun KKTC halkının toplumsal değişimine ve tüketim eğilimine olan etkileri bulunmaya çalışılmıştır. Bu bölümde ayrıca, gerçekleştirdiğimiz ampirik araştırmanın bulguları tablolar ve değerlendirmeler ile birlikte sunulmuştur.Alan araştırmamızın bulguları incelendikten sonra, kitle iletişim araçlarından ve özellikle de televizyondan olumsuz yönde daha az etkilenebilecek bir toplum oluşturabilmek için KKTC'deki eğitim sisteminin iyileştirilmesinin gerekli olduğu sonucuna varmaktayız. Daha bilinçli bir toplum yaratmanın en önemli unsurlarından birinin nitelikli eğitim olduğunu unutmamalıyız. Düşünen, eleştiren, sorgulayan bir toplum küreselleşme olgusunun olumsuz etkilerinden ve televizyonun bir kültür endüstrisi olarak kullanımından daha az etkilenecektir.