1950 sonrası Türk Resim Sanatı`nda soyutlama eğilimleri ve plastik çözümlemeler

Abstract

1950 yılından itibaren dünyada gelişen bazı toplumsal olaylar, sanat çevrelerindegeniş yankı uyandırmış ve kitleleri arkasından sürüklemiştir. İnsan hakları, demokrasi,sosyal yaşam gibi konularda sanatın her kolunda eserler üretilerek, toplum ve içindeyaşanan insani değerler yeniden sorgulanmıştır. Böyle bir çevrenin yansıması olarakTürkiye'de farklı çevre ve kutuplar, yaşanan toplumsal olaylara kayıtsız kalamamış,toplumu ve düzeni sorgulayıcı fikir tartışmaları yaşanmıştır. Beslendiği kaynaklarınbaşına toplumsal yaşam formlarını koyan Türk sanatçısı, farklı üsluplarda benzerkonuları eserlerine yansıtmıştır. 1950'li yıllar özellikle savaş, çatışma ve kargaşa gibikavramların zengin ifade biçimi bulduğu yıllardır. ABD ve Rusya arasında gerçekleşenSoğuk Savaş yılları, Kore, Vietnam, Birinci Çinhindi, Arap-İsrail, Cezayir BağımsızlıkSavaşları gibi dünya tarihine damga vuran savaşların yaşandığı yıllardır. Diğer taraftanTürkiye'de de uzun yıllar unutulmayan, günümüzde de en önemli devrimlerden biriolarak kabul gören Küba Devrimi' de yine 1950'li yılların önemli toplumsalolaylarından biri olarak bilinmektedir.Geniş halk kitlelerinin etkilendiği, çekirdek aile yapısının ideolojik temellerüzerinde şekillendiği bu yıllar, tam anlamıyla kargaşa ve sosyolojik toplumsal olaylarınsomut-soyut ilişkisi içinde değerlendirilebileceği, toplumsal sarsıntıların etki ekseninigenişletmektedir. Böylece ideolojide kavramsal anlamda somut bir karşılık bulamayansanatçılar, kendi arayışları içinde herkese farklı anlamlar ifade eden yeni ve daha genişbir dünya arayışı içine girmiştir. Hayal, her toplumda yerini masmavi bir gökyüzü veözgürlük kavramları içinde tutsak yürekleri aydınlanma, karanlıktan arındırmaendişesi ile baş başa bırakmıştır. Sanatçı sorgulayan, sorgulanan, sorgulatan bir bireyolarak yeniden doğuşun anahtarını soyut ve var olmayan, ancak olduğundan sonderece emin bir kilide doğru ilerletmektedir. Bu kararlılık, sanatçının bunalımdünyasına bir ümit, haykırış ya da doğaüstü hissetmesini sağlayan yaratıcılık aşısınınpanzehri gibi olmuştur.Bu araştırmada soyut resmin figür, nesne, mekân ile olan ilişkisi, biçim, içerikve estetik değer bağlamında gelişim süreci incelenmiş, dönem içerisinde yer alansanatçıların üslup farklılıkları belirlenmiştir. II. Dünya Savaşı sonrası tüm Dünyadaviiolduğu gibi Türkiye'de de önemli sosyal, kültürel ve ekonomik değişimler meydanagelmiş, bu değişim resim sanatına da yansımıştır. Böylece 1950'den itibaren Türkresim sanatı gelişme gösteren bir döneme girmiştir. Bu dönem, endüstrileşme ilegelen teknik, bilimsel, düşünsel alanda gelişimlerin hızlı olduğu bir dönemdir. Tümalanlardaki bu hızlı gelişim, soyut biçimin gelişmesinde önemli rol oynamıştır.Toplumsal yapıdaki değişimler ve gelişimler, insan düşüncesini değiştirerek felsefiderinlik kazandırmıştırBu gelişmelerin yarattığı iç huzursuzluk sonucunda sanatçı, doğadan nesneleriarındırmak istemiş, bunun sonucunda resimde nesne kültürü parçalanmayabaşlamıştır. Soyut sanat, sanatçının iç dünyasını öznel, metafizik gibi kavramlarlabaş başa bırakarak farklı bir dünyaya sürüklemiş, kendi mantığı ile açıklanabilenbiçimler oluşturma yolunu tercih etmesini sağlamıştır.Tez çalışmasının birinci bölümünde; Soyut ve soyutlama üzerinde durulmuştur.Biçim, öğe, öznelcilik ve içerik kavramları incelenmiştir. Batı sanatı ile Türksanatındaki soyut resim ve soyutlama hakkında araştırma yapılmıştır.Tez çalışmasının ikinci bölümünde; 1950 sonrası yıllar içerisinde gelişen vedeğişen toplumsal olaylar incelenmiştir. Aynı dönem içinden seçilmiş sanatçılarınuygulamalarındaki üslup farklılıkları belirlenmiş, soyutlamanın felsefesi, mantığı vepsikolojik süreci üzerinde yapılan araştırmaların sonuçlarına dayalı olarak bu verilerbelli bir sistematik geliştirilerek açıklanmaya çalışılmıştır Soyutlamanın belirlenenbaslıkları altında seçilen sanatçılar ve yapıtları soyut sanat ile olan ilişkileribağlamında incelenmiştir.Tez çalışmasının üçüncü bölümünde; Öznel bir tavır olarak soyut resmin plastikaçıdan ele alınması ve yorumlanması yer almaktadır. Soyut sanatın unsurlarına bağlıolarak uygulamaya konulan, çalışmaların yer aldığı bu bölüme tez çalışmasınınkapsamına uygun uygulama çalışmaları yer almaktadır. Resim uygulamaları, tezçalışmasının çerçevesini belirleyen baslıkla ilişkilendirilerek araştırmaya dâhiledilmiştir.

Beginning from 1950 some developing social events around the world since hasaroused great repercussions in the art circles and trailed population. Human rights,democracy, social life issues such as works of art produced in every field of art, societyand the values of re-questioned. In such a different environment and poles in Turkey,not only uninterested in the social events but also community discussions and ideasexperienced interrogator scheme. Turkish artist affected the social life, the works of thedifferent methods that reflected similar topics. The 1950s, especially in war, conflict andturmoil for many years as the concepts found in rich form of expression. BetweenRussia and the United States during the Cold War, Korea, Vietnam, the First Indochina,the Arab-Israel War of Independence, such as Algeria is experiencing wars that markedthe history of the world for many years. On the other hand evergreen in Turkey formany years, now recognized as one of the most important revolutions in the CubanRevolution in the 1950s, it is known as one of the major social events.Broad masses of the people affected by the nuclear family structure formed on theideological foundations of these years, literally, sociological upheaval and social eventsassessed in relation to the concrete-abstract, broadening the impact of social upheavals.So artist cannot find a response to a concrete ideology of the conceptual which meansdifferent things to everyone in their quest for a worldwide search for new and moreentered into it. Imagine the location of every society trapped in their hearts blue sky andfreedom concepts of enlightenment, left alone with the dark concerns purification. Artistquestioned, interrogated, which questions the abstract and non-existent key to rebirth asan individual, but extremely confident that promotes the right of a lock. Thiscommitment to the world of the artist's crisis of hope, the outcry was either antidote orvaccine creativity that supernatural feel.In this study, the figure of abstract painting, object, space, its relationship with theformat, content and aesthetic value are examined in the context of the developmentprocess within the period determined in the artists' stylistic differences. All around theworld after World War II as well as in Turkey, important social, cultural and economicchanges have occurred, this change is reflected in the art of painting. Thus, since 1950,ixTurkish painting art entered a period that is made progress. This period ofindustrialization came with the technical, scientific and intellectual developments that isfast period. The rapid development in all areas, played a significant role in thedevelopment of abstract form. Changes and developments in social structure, has givenpeople the idea that changing the philosophical depth. As a result of thesedevelopments, civil unrest created by the artist wanted to purify the objects in nature, itbegan to disintegrate, as a result of this it started to part the culture of the object in thepicture. Abstract art, the artist's inner world of metaphysical concepts such as leavingalone plunged into a different world, with its own logic to choose the path of creatingforms, has explained.In the first part of the thesis, abstract and abstraction focused. Format, item,examined the concepts of subjectivism and content. Western art and Turkish art's ofabstract painting and abstraction made investigation.In the second part of the thesis, developing and changing social events in the yearsafter 1950 were examined and artists' practices were selected from the same period, thedifferences in style. Abstraction, philosophy, logic, and these data are based on theresults of psychological research on the process of developing systematic attempts toexplain under the titles of the works of selected artists and art abstraction abstractexamined in the context of its relations with.In the third section, a subjective attitude and interpretation of abstract painting is tobe addressed in terms of plasticity. Depending on the elements of abstract art that isimplemented, the scope of work, including proper application of this section of thethesis is the work. Oil painting studies, thesis title in relation to establishing aframework has been involved in this study.