1950 sonrası Türk resim sanatında kam ritüellerinde kullanılan enkarnatif nesnelerin göstergebilimsel analizi

Abstract

Yapılan araştırma ile Türk halkının eskiden beri var olan inanç sistemi Şamanizme ait Kam ritüellerinde kullandıkları nesnelerini ve performanslarının bir kısmını geleneksel hale getirerek bir kısmını da sanat eserlerinde sanat ifadesi olarak kullanıldığı ve günümüze kadar geldiği görülmüştür.Günümüz sanat hayatında geleneksel sanat köklerimizin yaşatılması ve dahi Uluslararası sanat içerisinde hak ettiği yeri edinerek gelecek nesillere aktarılmasında şüphesiz ki sanatın yeri çok anlamlıdır. Bu nedenle, Türk kültürünün merkezinde yer alan Şamanizme ait enkarnatif nesnelerin, görsel envanter niteliği taşıyan 1950 sonrası Türk resminde kullanılan elemanların tespit edilerek bir kısmının kaynak gösterilmesi hedeflenmiştir.. Böylece Türk toplumu nezdinde çağdaş Türk Resim sanatına yansımış olan totemist felsefe ışığında Kam ritüellerinde kullanılan enkarnatif nesnelerin göstergebilimsel analizi amaçlanmıştır. Bu amaçla yapılan araştırmada, 1950 sonrası Türk resim sanatı içerisinden derlenen enkarnatif nesne örnekleri incelenmiştir. İnceleme sonucunda; İp, Kartal, Davul, Nazar Boncuğu, At, Geyik, Koyun-Koç-Keçi, Kayalar ve Taşlar, Ağaç, Dağ gibi unsur ve aksesuarların Şamanizm inancından süregelen birçok materyalin gerek biçemsel gerekse doğal anlam yönünden Türk Resim Sanatı içerisinde kullanıldığı tespit edilmiştir.Bu çalışmada yöntem bakımından dil bilim sözcüğü örnek alınarak çevrilmiş olan ve göstergeleri inceleyen bilim dalı olarak tanımlanan göstergebilim analiz yöntemi esas alınmıştır. Belirlenen eserlerde kullanılan nesneler nitel ve nicel bakımdan taranarak düz anlam ve yan anlam analizleri göstergebilimsel yöntem ile ortaya konacaktır. Nitel veriler elde etmek için arşiv taraması yapılmış ve bu taramalar belge olarak sunulmuştur.

According to the research, it has been seen that the traditional beliefs and performances used in the Kam rituals of the shamanism of the Turkish people have been traditionalized and some of them have been used as expressions of art in the works of art.Without any doubt, the place of art is very meaningful in preserving our traditional art roots in today's art life and transferring it to future generations by acquiring the place it deserves in international art. Therefore, it is aimed to identify some of the incarnative objects belonging to Shamanism in the center of Turkish culture and the elements used in post-1950 Turkish painting, which have the characteristics of visual inventory. Thus, semiotic analysis of the incarnative objects used in Kam rituals was aimed in the light of the totemist philosophy which was reflected to the contemporary Turkish painting art in Turkish society. In this study, incarnative object samples collected from Turkish painting after 1950 were examined. As a result of the examination; Rope, Eagle, Drum, Evil Eye Bead, Horse, Deer, Sheep-Aries-Goat, Rocks and Stones, Trees, Mountain and many other elements such as accessories and shamanism belief has been used in terms of both the formal and natural meaning of the Turkish Art. In this study, it is based on the semiotic science method which is defined as the science branch which is translated by using the language word as a method. The objects used in the selected works will be scanned in terms of qualitative and quantitative terms and semiotic language will be presented with semiotic analysis. In order to obtain qualitative data, an archive was searched and these scans were presented as documents.