Tekstil yüzey tasarımında yeni bir eğilim: Mordan baskı

Abstract

Tekstil yüzey tasarımında yaygın olarak kullanılan tekniklerden bir tanesi debaskıdır. Baskı teknikleri kendi içerisinde birçok farklı malzemeyi ve yöntemibarındırmaktadır. Bu teknikler içerisinde henüz sayılmayan mordan baskı ise buçalışmanın konusunu oluşturmaktadır.Doğal boyanın, tekstil yüzeyine sabitlenmesini sağlamak amacı ile kullanılan`mordan maddesi` baskı malzemesi olarak kullanılmaya başlanmıştır. Hintli ustalartarafından yaklaşık olarak 5000 yıl kadar önce başladığı düşünülen mordan baskıyönteminin, nesilden nesile aktarılarak günümüze kadar geldiği düşünülmektedir. Aynızamanda doğal malzeme ve doğal yöntemlerle çevreye duyarlı üretimin hız kazandığıson 20 yılda, mordan baskı tekrar uygulanmaya başlanmıştır.Türkiye'de bu mordan baskı yöntemini uygulayan tek sanatçının Beste Bonnardolduğu tespit edilmiş olup, bu teknik kendisi tarafından verilen atölye çalışmalarındaöğrenilmiştir. Kendisiyle röportaj yapılarak gerekli tüm bilgiler alınmıştır. Gelenekselmotiflerden yola çıkılarak yapılan yedi tasarım iç mekan tekstil ürünlerineuygulanmıştır. Kalıp/ağaç baskı olarak yapılan tasarımlar bambu ağacı üzerine lazerkesimle yapılmıştır. Sürdürülebilirlik açısından da önem arz eden mordan baskıyönteminin daha fazla kişiye ulaşması en büyük amaçtır.Pamuklu kumaş üzerine yapılan uygulamalarda, şap, demir sülfat ve bakır sülfatmordanları kullanılmıştır.Anahtar kelimeler: Mordan, Mordan baskı, Tekstil, Baskı, Kalıp/ağaç baskı

One of the techniques commonly used in textile surface design is printing.Printing techniques contain many different materials and methods. Mordant printing,which is not yet counted among these techniques, is the subject of this study.The `mordant material` used to fix the natural dye on the textile surface hasstarted to be used as a printing material. It is thought that the mordant printing method,which is thought to have started about 5000 years ago by Indian masters, has beenpassed down from generation to generation. At the same time, in the last 20 years, whenenvironmentally friendly production gained speed with natural materials and naturalmethods, mordant printing has started to be applied again.Beste Bonnard is the only person who applies mordant printing in Turkey, thistechnique has been learned in workshops given by herself. All necessary informationwas obtained by interviewing her. Seven designs based on traditional motifs have beenapplied to interior textile products. The designs made as stencil / wood printing aremade by laser cutting on bamboo tree. The biggest goal of the mordant printing method,which is also important in terms of sustainability, is to reach more people.In applications on cotton fabric, alum, iron sulphate and copper sulphatemordants are used.Keywords: Mordant, Mordant printing, Textile, Printing, Stencil / wood printing