Azerbaycan`da afiş tasarımının gelişimi 1920-2000

Abstract

`Azerbaycan'da Afiş Tasarımının Gelişimi 1920-2000` başlıklı bu çalışmada, Azerbaycan Cumhuriyetinin Sovyetler dönemi ve bağımsızlık sonrası 10 yıllık bir dönemi kapsayan süreçte afiş tasarımının gelişimi incelenmiştir. Sovyet döneminde ve bağımsızlık sonrasında Azerbaycan, ekonomik, sosyal, politik, sanat, vb. alanlarda birçok önemli dönüşüm geçirmiştir. Bu dönüşümün en önemlilerinden bir tanesi de bağımsızlık sonrası ekonominin ve üretim sisteminin değişmesi nedeniyle ürünlerin ve etkinliklerin tanıtım ve reklam ihtiyacının doğmuş olmasıdır.Bu tez çalışmasında Azerbaycan'ın bağımsızlığından önce ve bağımsızlık sırasında hem gönüllüler, hem de devlet tarafından hazırlatılan/sipariş edilen afişler incelenmiştir. Çalışmada Azerbaycan'da erken dönem görsel iletişim örnekleri, Azerbaycan afişlerinin tarihsel süreçte gelişimi, bağımsızlık öncesince yaşanan olumsuzluklar ve bu olumsuzlukların afiş özelinde grafik sanatlara etkisi, yaşanan sanatsal gelişmeler, dönemin afiş sanatçıları/tasarımcılar ve ilk afiş örnekleri çoğunlukla literatür taraması ile araştırılmıştır.Reklam çalışmalarının olmadığı bu döneme ait tiyatro, sinema, gösteri gibi kültürel etkinliklerin afişleri, özellikle propaganda afişleri araştırmanın önemli içeriğini oluşturmuş, bununla beraber Azerbaycan'ın bağımsızlığından sonraki süreçte yapılmış olan ulusal ve kültürel etkinliklere ait afişler de ele alınmıştır. Sonuç bölümünde ise 1980-2000 yılı içerisinde devlet yönetiminde, ekonomik sistemde ve toplumda yaşanan değişimler ile, afiş sanatında yaşanan değişimler birlikte analiz edilmiştir.Anahtar kelimeler: Afiş, Rosta Afişleri, Agit Okna, Azerbaycan, ASSC, SSCB

In this study titled , `The Development of Poster Design in Azerbaijan 1920-2000`, the development of poster design during a 10 year period between Azerbaijan's Soviet and post-Soviet years is studied. During this 10 year period, Azerbaijan faced many significant economic, social, political and artistic changes. Among these most important developments occurring right after Azerbaijan gained its independence was the need for advertising products and services due to the production system having changed.In this study, posters prepared by volunteers and those that were commissioned to be produced by the government are examined and were chosen from the literature containing many samples. Among these samples were those demonstrating the style of visual communication used during the early post-Soviet years, historical progress, the development of artistry, and the negative effects of Communism on graphic design.Publicity posters for theatre, film and other cultural activities during a period when there were no commercials, especially propaganda posters, take an important role in this research. Posters reflecting international and cultural affairs during Azerbaijan's post-Soviet years have also been included. All samples were carefully chosen from extensive literature.In conclusion, posters pertaining to theatre, film, and other cultural activities and in particular, propaganda, were used throughout this paper, reflecting a period in which there were no commercials. Furthermore, posters reflecting Azerbaijan's international and cultural affairs during its post-Soviet years have also been included. In the final portion, posters produced during 1980-2000, reflecting the changes seen in government, the economic system, and society made apparent in graphic design.Keywords: Poster, Rosta Poster's, Agit Okna, Azerbaijan, ASSR, USSR