Çağdaş Türk resminde kent imgesinin göstergebilim açısından incelenmesi

Abstract

Çağdaş Türk resminde kent imgesi, başlangıcından beri kendine yer bulan, sanatçıların üzerinde düşünmeyi ve eser üretmeyi tercih ettikleri çok yönlü bir kavram olmuştur. Asker ressamların kent dokusunu tuvale aktardıkları manzara resimlerinden, 1980'li yılların sosyo-kültürel değişimlerinden etkilenen ve alışılmış kalıpların dışına çıkarak eleştirel bir söylem de taşıyan resimlere kadar, Türkiye'nin içerisinde bulunduğu değişim ve dönüşümlerden etkilenen sanatçılar, kenti ve kent yaşamını çeşitli yönlerden irdeleyerek eserlerine taşımışlardır.1950'lerde Türkiye'deki kentleşme ile başlayan gelişim ve değişim, özellikle 1980'lerden sonra hayatın tüm alanlarında büyük farklılıklara sebep olarak, birçok sanatçının, sanatsal üretimlerini oluşturma sürecinde beslendiği kaynak olmuştur. Sanatçıların yaşam alanları olan kentlerde, sorunların giderek büyüdüğü ve içerisinden çıkılmaz hale gelindiği noktada sanatçılar da bu durumun tanıkları olarak sessiz kalamamışlar ve eserlerinde varolan uyumsuzlukları ve çarpıklıkları yansıtmaya çalışmışlardır.Gerçekliğin temsil edilmesinde büyük öneme sahip bu resimlerin anlamının, doğru olarak ortaya çıkartılması için göstergebilimsel yöntem kullanılmıştır. Dilsel göstergeler kadar görsel göstergeler üzerinde de çalışmalar yapılan göstergebilimciler, göstergebilim yöntemleri ile sanat eserlerinin analiz edilerek çözümlenebileceğini kanıtlamışlardır. Sadece görünen değil, altta yatan anlamın da ortaya çıkarılmasına yardımcı olan göstergebilimsel yöntemde, Çağdaş Türk resmine ait eser örnekleri üzerinde tutarlı ve nesnel çözümlemeler yapılarak, kent resimleri üzerinden dönemin Türkiye'sine bakılmıştır. Tez çalışmasında yer alan eser çözümlemeleri, Roland Barthes'ın 'Göstergebilim İlkeleri' kitabında yer alan `düzanlam/yananlam` öncülüğünde ele alınmıştır.Anahtar kelimeler: Göstergebilim, Görsel Göstergebilim, Çağdaş Türk Sanatı, Kent Resmi

In contemporary Turkish painting, the image of the city has been a multifaceted concept from the very beginning, in which artists prefer to think and produce works. From landscape paintings of military painters on the city to paintings that were influenced by the socio-cultural changes of the 1980s and carried critical discourse out of the unorthodox, the affected artists examined the city in various directions and carried it to their works.The development and change that began with urbanization in Turkey in the 1950s caused great differences, especially in all areas of life after the 1980s, and became the source that many artists fed in the process of creating their artistic productions. At the point where the problems grew and became inconclusive in cities that were also living spaces for artists, they didn't remained silent as witnesses to this situation and tried to reflect the dissonances and distortions that existed in their works.The semiotic method has been used to accurately reveal the meaning of these images, which are of great importance in representing reality. Semiotics, which have studied linguistic indicators as well as visual indicators, have proved that works of art can be analyzed using semiotics methods. In the semiotic method, which helps to reveal not only the visible but also the underlying meaning, consistent and objective analyses were made on the examples of contemporary Turkish painting and the Turkey of the period were looked at through urban paintings. The analysis of the works in the thesis work was taken under the leadership of Roland Barthes's book `Principles of Semiotics` and focused on denotation/connotation.Keywords: Semiotic, Visual Semiotic, Contemporary Turkish Art, Urban Art