Sıçanlarda (Rattus norvegicus) maternal bilateral Adrenalektomi (ADX)`nin fetal serebral korteks, hipokampus ve serebellum gelişmesi üzerine etkisi

Abstract

70 ÖZET Bu çalışmada maternal bilateral adrenalektomi (ADX)'nin fetal sıçan serebral korteks, hipokampus ve serebellum gelişimi üzerine etkisi, ışık ve elektron mikroskopi düzeyinde morfolojik ve morfometrik değerlendirmelerle araştırıldı. Çalışma kontrol ve ADX li olmak üzere iki grupta, prenatal 11, 12,13,14,15,16,17,18,19 ve 20. günü içeren 10 evrede değerlendirildi. Gözlemlerimizde, maternal ADX'de fetal serebral korteks kortikal katmanlarının daha kaim oldukları, ancak kontrol grabundakinden daha indiferatif yapıya sahip olduğu belirlendi. Fetal 20. günde, ADX grubu fetuslanmn Amnion boynuzu piramidal hücre katı ve dentat girus granüler hücre katmanının, kontrollere göre, daha proliferatif ve indiferent özellikli bir yapıya sahip olduğu gözlendi. Maternal ADX, fetal serebellumda eksternal germinal katmanın kalınlığında artışa neden olurken, granüler hücre tabakasında düzensiz yapılanmaya ve gelişimde gecikmeye neden olduğu belirlendi. Ultrastrüktürel değerlendirmelerde embriyonal hücre gelişme seyri sürecindeki farklılıkların dışında, gruplar arasında önemli bir yapısal farklılık belirlenemedi. Her iki grupta da, erken dönemde, ribozom ve mitokondriyon dışında sitoplazmik organellerin net olarak belirlenemediği, farklılaşma sürecine bağlı olarak hücresel komponentlerin ortaya çıkması ve artmasında `etkileşimli` bir etkenin olduğu vurgulandı. Bütün dönemlerde hücre nukleuslan heterokromatik özellikteydi. ADX'in serebral kortekste, daha çok, mitotik aktiviteye sahip katmanları etkileyerek proliferatif peryodun uzamasına, ve hücre migrasyonu artışına bağlı olarak daha kaim bir kortikal yapılanmaya, sebep olduğu, serebral korteks, hipokampus Ammon boynuzu ve serebellumda, bu etkinin yanı sıra, açık bir indiferansiyasyona sebep olduğu izlenimi vermektedir. ADX'in bu etkileri glukokortikoidlerin inhibitor etkilerinin ortadan kalkmasına bağlı olarak, mitotik aktivitenin stimülasyonu ve serebral ve serebellar dokulara substansların geçişinin kolaylaşmasıyla sağladığı kanısına varıldı.

71 SUMMARY In this study, the effects of maternal bilateral adrenalectomy (ADX) on fetal rat cerebral cortex, hippocampus and cerebellum development was investigated by morphological and morphometrical estimations on light and electron microscopy levels. The experiment was evaluated through ten periods including prenatal days 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19 and 20 in two groups which are control and ADX. We observed that although the fetal cerebral cortex layers were thicker in maternal ADX group, they had a more indifferentiated structure compared to the control group. Pyramidal cell layer of Amnion's horn and dentate gyrus granular cell layer of ADX group fetuses on fetal day 20 were highly proliferative and had indifferent character. While maternal ADX caused an increase in fetal cerebellum external germinal layer thickness, on the other hand it caused retardation in development and irregular architecture in granular cell layer. We could not determine an important structural difference between the groups, other than the differences in embryonal cell development process in the ultrastructural evaluations. As the cytoplasmic organelles other than the ribosome and mitochondria were not clearly evident in early periods, existence of an `influential` factor on cellular components' emergence and crowding related to the differentiation process in both groups was emphasized. Cell nuclei were heterochromatic in all periods. It gives the impression that along with increased cell migration and extended proliferative period by stimulating the layers bearing mitotic activity in cerebral cortex, ADX caused a thicker cortical architecture and an^ obvious indifferentiation in cerebral cortex, hippocampal Amnion's horn and cerebellum. In our opinion ADX provide those effects by stimulation of mitotic activity and facilitating the penetration of substances into the cerebral and cerebellar tissues as a result of elimination of inhibitor effects of the glucocorticoids.