İnsülin kullanmayan tip 2 diabetik hastalarda orucun metabolik kontrol, plazma insülin ve leptin düzeylerine etkisi

Abstract

ÖZET Ramazan ayı tüm müslüman ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de ayrı bir anlam ve öneme sahiptir. Önerilmemesine rağmen inancı sebebiyle oruç tutan pekçok diabetik hasta vardır. Bu dönemde hastaların beslenme davranışlarındaki değişimin kötü bir metabolik kontrole sebep olması beklenir.Bu çalışmada insülin kullanmayan, tıbbi beslenme tedavisi, tıbbi beslenme tedavisi ve OAD tedavisiyle takip edilen oruç tutmakta ısrarlı Tip 2 DM'li hastalarda izokalorik beslenme programı ışığında orucun metabolik kontrol, plazma insülin ve leptin düzeylerine etkisini incelemeyi amaçladık. Çalışmaya bu özelliklere uyan 19 hasta ( 12 kadın, 7 erkek) alındı. Hastalara ADA önerileri doğrultusunda 6 öğün olarak hazırlanan tıbbi beslenme programları ramazan ayı içinde izokalorik olarak 3 eşit öğüne bölündü. OAD tedavisi alan hastaların sabah dozları sahurda, akşam dozları ise iftarda verildi. Ramazan ayının 2 hafta öncesinden başlayarak Ramazan sonuna kadar hastalarla 2 haftada bir kez görüşüldü, ramazandan 4 hafta sonra hastalar son kez kontrole çağırıldı. Antropometrik ölçümleri her görüşmede; biyokimyasal parametreleri (AKŞ, HbA1c, HDL-C, LDL-C, Total-C, Trigliserid) 2. hafta hariç diğer tüm haftalarda; insülin 0. ve 4. haftalarda; leptin ise 0., 2. ve 4. haftalarda kontrol ve kayıt edildi. 4. haftada( ramazan ayı sonu) 0. haftaya göre Kilo, VKİ, BÇ, HbA1c de istatistiksel olarak anlamlı (p<0,05); AKŞ, LDL-C, Total-C ve Trigliserid düzeylerinde istatistiksel olarak anlamlı olmayan(p>0,05) azalmalar; leptin ve insülin düzeylerinde istatistiksel olarak anlamlı yükselmeler(p<0,05) gözlemlenirken hiçbir hastada hipoglisemi gözlemlenmemiştir.Tüm çalışma boyunca kanbasınçları normal sınırlarda seyretmiştir. Çalışmamızda daha önce yapılan çalışmalarla benzer pozitif sonuçlar gözlemledik. Sonuç olarak bu tür hastalara ramazan ayı içinde izokalorik beslenme programına sadık kalarak ve beslenme programları 3 eşit öğüne bölünerek oruç tutmaları önerilebilir. Anahtar Kelimeler: Tip 2 Diabetes Mellitus, oruç, metabolik kontrol, leptin, insülin iv

ABSTRACT The month of Ramadan has a special meaning and importance in our country as in the other Muslim countries. Although not recommended, there are a lot of diabetic patients fasting due to their beliefs. It is expected that the sudden change in nutritional patterns of the patients in that period results in a bad metabolic control. In this study we aimed to analyze the effects of fasting on the levels of metabolic control, plasma insulin, and leptine within the frame of isocaloric nutrition program of Type 2 DM patients persisting in fasting and following a medical nutrition therapy or medical nutrition therapy and OAD therapy together and receiving no insulin. 19 patients (12 women, 7 men) are covered in the study. ADA recommended medical nutrition program consisting of 6 course meals was divided into 3 isocalorically equal meals in the month of Ramadan. Patients receiving OAD therapy were given their morning course at sahar (before dawn) and evening course at iftar (after sunset). Starting from 2 weeks before and until the end of Ramadan, patients were followed up once every two weeks and were called for check for the last time 4 weeks after the Ramadan. Anthropometric measurements were checked and recorded at each visit; biochemical parameters (Blood glucose, HbA1c, HDL-c, LDL-c, Total-c, Triglyceride), in all weeks except the second; insulin, pre-Ramadan and the 4th week; and leptine, pre-Ramadan, the 2nd and the 4th weeks. Following results were observed at the 4th week (the end of Ramadan) compared to those of pre-Ramadan: statistically significant decreases (p < 0,05) in weight, BMI, waist circumference (WC), and HbA1c; statistically insignificant decreases (p>0,05) on the levels of blood glucose, LDL-c, TC and Triglyceride; and statistically significant increases (p<0,05) on the levels of leptine and insulin. No hypoglycemia was observed in any patient. Throughout the study blood pressures of patients were remained within the limits. In this study, we have observed positive results similar to those of previous ones. As a consequence, such patients may be advised to fast during Ramadan on the condition of strictly sticking to their isocaloric nutrition program consisting of 3 equal meals. Key words: Type II Diabetes Mellitus (DM), fasting, metabolic control, leptine, insulin