Stresin görsel uyarılma potansiyellerinde oluşturduğu değişikliklerde lipoik asidin rolü

Abstract

ÖZET Stresin, bir takım fizyolojik ve davranışsal değişikliklerine ilave olarak nitrik oksit (NO) ve lipid peroksidasyonu arttırdığı, görsel uyarılma potansiyellerinde önemli derecede değişiklikler oluşturduğu daha önceki çalışmalarla ortaya konmuştur. Bu çalışmalarda, stresin görsel sistemi bariz biçimde etkilediğini ve bunda lipid peroksidasyonun önemli rolünün olabileceğini işaret etmiştir. Bununla birlikte, antioksidan olarak görev yapan lipoik asitin stres ve VEP üzerine etkileri henüz bilinmemektedir. Çalışmamız, hareketsizlik stresinin VEP'lerde oluşturduğu değişikliklerde NO aracılı üpid peroksidasyon artışının ve antioksidan lipoik asitin etkilerini aydınlatmak amacıyla planlanmıştır. Çalışmamızda 60 adet albino sıçan, her grupta 10 hayvan olacak şekilde 6 gruba ayrılmıştır: Kontrol grubu (K), Lipoik asit verilen grup (L), Hareketsizlik stresi uygulanan grup (S), Hareketsizlik stresi ve Lipoik asit uygulanan grup (LS), Aminoguanidin verilen grup (A), Hareketsizlik stresi ve Aminoguanidin uygulanan grup (AS). 21 günlük deney süresince, günde 1 saat hareketsizlik stresi uygulanmış, Lipoik asit 100 mg/kg/gün ve Aminoguanidin 50 mg/kg/gün intraperitonal olarak verilmiştir. Aynı sürede kontrol gruplarına serum fizyolojik intraperitonal olarak verilmiştir. Deney süresinin sonunda sıçanların görsel uyarılma potansiyelleri (VEPs) kaydedilmiş, biyokimyasal analizler için beyin ve retina dokuları çıkarılmıştır. Beyin ve retina TBARS düzeylerinin kontrol grubu ile karşılaştırıldığında L ve LS gruplarında azaldığı, A ve AS gruplarında değişmediği ve S grubunda ise arttığı gözlenmiştir. Beyin ve retina TBARS düzeylerinin LS ve AS gruplarında S grubuna göre azaldığı tespit edilmiştir. Beyin ve retina Süperoksit Dismutaz (SOD) aktivitelerinin L ve LS gruplarında kontrole göre, LS ve AS gruplarında S grubuna göre de önemli ölçüde arttığı dikkati çekmiştir. S ve A gruplarında sadece beyin SOD aktivitesinin kontrole göre azaldığı saptanmıştır. Bu gruplarda.retina SOD aktivitesinde herhangi bir değişikliğin olmadığı bulunmuştur. Kontrol grubuna göre beyin ve retina glutatyon peroksidaz (GSH-Px) aktivitesinin L grubunda arttığı, LS ve AS grubunda değişmediği, A ve S grubunda ise azaldığı görülmüştür. S grubuna göre beyin ve retina GSH-Px aktivitesinin LS ve AS gruplarında arttığı izlenmiştir. Beyin ve retina katalaz (CAT) aktivitelerinin bütün deney gruplarında kontrole göre azaldığı gözlenmiştir. LS ve AS gruplarının S grubuna göre beyin ve retina CAT aktivitelerinin arttığı tespit edilmiştir. Kontrol grubu ile karşılaştırıldığında beyin ve retina dokularında ölçülen nitrat ve nitrit değerlerinin L, LS, A ve AS gruplarında azaldığı, S grubunda ise önemli düzeyde arttığı saptanmıştır. S grubu ile karşılaştırıldığında nitrat ve nitrit değerlerinin LS ve AS gruplarında fark edilir ölçüde azaldığı bulunmuştur. Kontrol grubu ile karşılaştırıldığında, S grubunda VEP'lerin tüm bileşenlerinin latenslerinin uzadığı saptanmıştır. LS ve AS grupları S grubu ile karşılaştırıldığında tüm bileşenlerin latenslerinin fark edilir biçimde azaldığı izlenmiştir. Tepeden tepeye genlik değerleri incelendiğinde sadece AS grubunun P2N2 genliğinin S grubuna göre arttığı bulunmuştur. Yapılan bağıntı analizleri sonucunda, VEP latenslerinin tüm bileşenleri ile beyin ve retina TBARS değerleri arasında pozitif bir ilişkinin olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Hareketsizlik stresi, Lipoik asit, Aminoguanidin, Antioksidan enzimler, Lipid peroksidasyon, Görsel uyarılma potansiyelleri iv

ABSTRACT Previous studies have shown that stress, which causes physiological and psychological alterations in human, increases lipid peroxidation and affects visual evoked potentials (VEPs). In the light of these studies, there is no doubt that stress- induced lipid peroxidation may be one possible factor affecting VEPs and NO may have a role in those effect of stress. On the other hand, the effect of lipoic acid an antioxidant agent, on lipid peroxidation and VEPs has not been investigated yet. Therefore, in this study, we tried to determine the effect of lipoic acid on stress- induced VEP changes and to clarify the possible role of NO on these changes. In our study, 60 albino rats were divided into six groups, each consisting often rats. The groups were as follows: Control group (C ), lipoic acid administration group (L), restraint stress group (S), restraint stress and lipoic acid administration group (LS), aminoguanidine administration group (A), restraint stress and aminoguanidine administration group (AS). For the duration of 21 experiment days one hour of restraint stress administered per day. Lipoic acid was administered 100 mg/kg per day and aminoguanidine 50 mg/kg per day intraperitoneally. At the same time, physiologic solution was given intraperitoneally to the control group. At the end of the experiments, visual evoked potentials (VEPs) of the rats were recorded and brain and retina tissues were removed for biochemical analysis. Brain and retina TBARS levels were decreased in the L, LS groups whereas increased in the S group in comparison with the C group, but they were not changed in the A and AS groups with respect to the C group. Additionally, TBARS levels were decreased in the LS and AS groups compared with the S group. Brain and retina SOD activities were increased in the L and LS groups compared with the C group and were increased in the LS and AS groups compared with S group. In the S and A groups SOD activities of the brain were decreased compared with the C group. SOD activities of the retina were not changed in the S and A groups. The glutathione peroxidase activities of the brain and retina were increased in the L group, while decreasing in the A and S groups compared with the C group, but no significant difference was observed in the LS and AS groups compared with C group. The glutathione peroxidase activities were increased in the LS and AS groups compared with the S group. The catalase activities of brain and retina were decreased in all experimental groups compared with the C group. The brain and retina CAT activities of LS and AS groups were increased with respect to the S group. The levels of nitrate and nitrite in the brain and retina tissues were significantly increased in the S group compared with the C group. The nitrate and nitrite levels of LS and AS groups were significantly decreased compared with the S group. Latencies of all VEP components were prolonged in the S group in comparation with the C group. All latencies of VEP components in the LS and AS groups were significantly decreased compared with the S group. The amplitude of P2N2 was increased in only AS group compared with the S group. As a result of the statistical analysis there was positive correlation between all VEP latencies and brain and retina TBARS values. Key words: Restraint stress, lipoic acid, aminoguanidine, antioxidant enzymes, lipid peroxidation, Visual Evoked Potentials