İdari, eğitim ve akademik amaçlı medikal enformasyon portalı geliştirilmesi

Abstract

ÖZETInternet'in gelişimi ile ortaya çıkan yeni teknolojilerin ulaştığı noktada, artıkbilgi ve belge yönetimi/paylaşımı portal adı verilen ve ?süper site? olarak da bilinensanal ortamlarda gerçekleştirilmektedir. Portallar bilginin, ?arama? işlevi ile kolaycaulaşılabildiği farklı servislerden oluşurlar. Bu servisler, farklı amaçlara yönelik bilgive belge paylaşımının niteliğini farklı kullanıcı tiplerine göre uyarlayaraksağlayabilirler. Portalların, özellikle organizasyonel açıdan sağlayabileceğikolaylıklar ile kurumlar çalışma ortamlarının temel işlevlerini bu ortamlara taşıyarakkurumiçi bilgiye erişimi kolaylaştırma ve iş verimliliğini artırma hedeflerineulaşabilirler.Bu çalışmada Biyoistatistik ve Tıp Bilişimi Anabilim Dalı'nda belgeyönetimi için kullanılması tasarlanan; bunun yanında Akdeniz Üniversitesi TıpFakültesi öğrencilerine yönelik olarak tıbbi terimler sözlüğü ve akademik takvimservislerini içeren bir portal geliştirilmiştir. Belge yönetimi servisi, anabilim dalınınişleyişine özel belge kütüphaneleri (gelen evrak, giden evrak, vd.) ve belge çalışmaalanları (tez, ödev çalışma alanları) içermektedir. Ayrıca, kullanıcılara ?çalışmaalanı? olarak ayrılan bölümler bulunmaktadır. Bir kullanıcı çalışma alanı,kullanıcının tercihlerine göre uyarlanabilir niteliktedir ve kullanıcıya görev listesi,hatırlatmalar, duyurular gibi servisler verir. Tıbbi sözlük servisi tıbbi terimlerinanlamlarının Web üzerinden sorgulanmasına izin veren bir servistir. Bu servis tıpkıakademik takvim servisi gibi bir Web veritabanı uygulamasıdır. Akademik takvimservisi ise her akademik yıl için o yıl başlamadan belirlenen ders akışına, öğrencilereWeb üzerinden ulaşma imkanı sağlamaktadır. Portalın belge yönetimi servisi içinkullanılan temel platform, Microsoft SharePoint Portal Server (SPPS)'dır. Diğerservislerin ve Biyoistatistik ve Tıp Bilişimi Anabilim Dalı'nın resmi Web sitesiningeliştirilmesi için ise ASP.NET, JavaScript, HTML gibi Internet teknolojilerininyanında veritabanı teknolojilerinden de yararlanılmıştır. Servislerin geliştirilmesinde3 katmanlı (three-tier) yazılım geliştirme mimarisi kullanılmıştır. Servisleringerektirdiği veritabanlarının veri modelleri ise Varlık- lişki modeli ile tasarlanmıştır.Bu çalışmada ayrıca tıbbi terimler sözlüğü servisinin, gerektirdiği veritabanıboyutunun giderek artması ile gerçekleştirdiği veritabanı işlemlerinin servisgecikmesine etkisi ölçülmüştür. Buna göre, farklı sayıda tıbbi terim saklayanveritabanları ile gerçekleştirilen ölçümler sonunda ortaya çıkan ortalama veritabanıişlem süresinin servis süresi dahilinde kabul edilebilir olduğu sonucuna varılmıştır.Bu çalışmada medikal bilgiye erişimi sağlayan servislerden oluşan bir portalgeliştirilmiştir. Bu prototip portala, Biyoistatistik ve Tıp Bilişimi Anabilim Dalıçalışanları ve Tıp Fakültesi öğrencilerinin kullanımına yönelik, gerek eğitim gerekseakademik tabanlı yeni servisler eklenmesi planlanmaktadır. Bu amaçla, kullanıcılarınservis kullanım logları incelenecek, kullanıcıların servisleri kullanırken edindiklerideneyimler geribildirimlerle toplanacaktır.Anahtar kelimeler: portal, medikal portal, belge yönetimi, tıbbi sözlük,Sharepoint Portal Server, ders takvimi.iv

ABSTRACTThe growth of the Internet has led to new technological advances that yieldednew approaches to document and information management/sharing solutions calledportals or super sites. A portal consists of different services providing searchfunction. These services can allow customization of service properties with respect todifferent user types? different preferences. Portals may help organizations reach theirtargets by providing organizational facilities like easy and fast access of information,provided that they move their business and working environment into the portals.In this study, a portal that consists of a document management service for theBiostatistics and Medical Informatics Department and two other services; medicaldictionary and academic schedule; for the students of Medical School are designedand developed. For document management purposes, the portal contains specificdocument workspaces and document libraries for incoming documents, outgoingdocuments, thesis, and assignments. The portal assigns a ?working space? for eachuser/employee. A typical working space contains task lists, contact lists andannouncements. The medical dictionary service provides a querying facility for themeaning of medical terms. A user can query the meaning of a medical term using asimple Web-based interface designed using Microsoft?s Web Forms technology. Theacademic schedule service allows students of Medical School to access the scheduleof a specific date in an academic year. A student can query the schedule of a specificdate based on the class and committee information using a stepwise interface, whichwas designed using Microsoft?s Web Forms technology, as well. The platform thatwas adopted to realize the departmental document management and sharing serviceis Microsoft?s Sharepoint Portal Server 2003. For the development of other twoservices three-tier software architecture was implemented. The data managementlayers of the services were designed based on the Entity-Relationship data model andthe design was implemented using MS Access. The business and processmanagement layers were implemented using ASP.NET platform with Visual Basicprogramming language. The presentation layers, which basically contain theinterfaces, were implemented using HTML and Web Forms.Additionally, in this study, the time that it takes to complete necessarydatabase operations as the database for the medical terms dictionary service enlargeswas measured in order to estimate the response time of the service to a visitor/user.As a result, the measurements realized using medical terms databases that containsdifferent number of medical terms have yielded a tolerable mean response time fordatabase operations.In this study, a prototype portal that consists of services, which allowsusers/visitors access to medical information, has been developed. New services basedon academic and educational needs will be added later. For this purpose, Web logsfor service usage and feedbacks from the users/visitors will be collected andexamined.Keywords: World Wide Web, information services, documentation,etymology, vocabulary, dictionary, medical dictionary.v