Farklı yaş gruplarındaki bireylerde detraining etkilerinin incelenmesi

Abstract

ÖZET Araştırmalar, egzersiz ve spor programıyla kazanılan yararların, antrenman sıklık ve yoğunluğundan çok, süreklilik ve düzenlilik özelliklerine bağlı olduğunu vurgulamaktadır. Bu çalışma; iki farklı yaş grubunda yer alan yaşlı bireylerde, detraining dönemin, fonksiyonel fiziksel uygunluk parametrelerine etkisini araştırmak üzere planlanmıştır. Araştırmaya; Antalya Huzurevinde yaşayan, bilişsel işlev puanı 20, mobilite puanı 14 ve fiziksel aktivite puanı 15 üzerinde olan, aerobik/kuvvet antrenmanına ve fonksiyonel fiziksel uygunluk testlerine katılmasında sağlık yönünden engeli olmayan, günlük yaşam aktivitelerinde bağımsız, 21 yaşlı birey (17 erkek, 4 bayan) gönüllü olarak katılmıştır. Bireylere, antropometrik ölçümler ve fonksiyonel fiziksel uygunluk testleri(30 sn. süreyle sandalyeye oturup kalkma, kol bükme, 6 dakika yürüme, sandalyede otur-eriş, sırt kaşıma, çeviklik/dinamik denge testi) yapılmıştır. Antrenman öncesi alınan ölçümler, 9 haftalık antrenman bitiminde ve detraining dönemin 2. 4. ve 6. haftalarında tekrarlanmıştır. Birim antrenmanda, 10 dak. ısınma, 20-30 dak. aerobik yürüme (Max KAS%50-80) ve 10 istasyondan oluşan 35 dak. circuit kuvvet çalışması ve 10 dakika soğuma dönemi yer almıştır. Denekler, genç yaşlı(60-73 yaş) ve yaşlı(74 yaş ve üzeri) olmak üzere iki gruba ayrılmış ve veriler SPSS 9.05 uyumlu programda, MANN WHITNEY U ve WİLCOXON Testi kullanılarak çözümlenmiştir(p<0,05). Genç yaşlı grupta, yaş ortalaması 67±4 yıl olan, 8 erkek, 4 bayan; 74-85 yaş grubunda yaş ortalaması 80±4 yıl olan 9 erkek yer almıştır. Antrenman sonrası iki grup arasında, genç yaşlı grup lehine aerobik dayanıklılık, sağ bacak, sol bacak ve sol omuz esneklik değerleri arasında fark olduğu görülmüştür(p<0.05). iki yaş grubu arasında detraining dönemin 2. ve 4. haftasında çeviklik, aerobik dayanıklılık, sağ bacak, sol bacak, sol omuz esnekliğinin farklı olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Detraining döneminin 2. haftasında genç yaşlı grupta bacak ve kol kuvveti, çeviklik, sol bacak esnekliği, aerobik dayanıklılık; yaşlı grupta ise bacak kuvveti ve çeviklikte azalma, vücut ağırlığında artma anlamlı olduğu belirlenmiştir(p<0.05). Dört haftalık detrainingde, her iki grupta da bacak ve kol kuvveti, esneklik, çeviklik, aerobik dayanıklılıkta azalma ve yaşlı grupta vücut ağırlığında artmanın anlamlı düzeyde olduğu görülmüştür(p<0.05). Altı haftalık detrainingde, genç yaşlı grupta çeviklik, bacak kuvveti, esneklik, aerobik dayanıklılıkta azalma, vücut ağırlığı ve BKİ'de artma, yaşlı grupta ise çeviklik, bacak kuvveti, esneklik, aerobik dayanıklılıkta azalma ve bel kalça oranında artma olmuştur(p<0.05). Genç yaşlı grupta detraining dönemi sonunda, antrenman öncesi döneme göre çeviklik, bacak-kol kuvveti ve aerobik dayanıklılık; yaşlı grupta çeviklik, bacak kuvveti ve alt ekstremite esneklik değerlerinin hala yüksek ve %yağ değerinin düşük olduğu saptanmıştır. Sonuçta; 6 haftalık detraining dönemin genç yaşlı grupta ağırlık, BKİ, %yağ, bel/kalça oranı, alt ve üst ekstremite esneklik özelliklerini; yaşlı grupta ise ağırlık, BKİ, bel/kalça oranı, kol kuvveti, aerobik dayanıklılık ve üst ekstremite esneklik özelliklerini olumsuz etkilediği ve antrenmanla sağlanan kazancın kaybedildiği görülmüştür. Anaktar kelimeler: Yaşlılık, egzersiz, antrenman, detraining ıı

SUMMARY Researches emphasize that the benefits of sports and exercises dependent to the continuity and regularity than frequency and intensity of training. This study was planned to investigate the effects of detraining on functional physical fitness in elder people different age groups. 21 elder people who lived in Antalya Old Age Asylium, independent in daily living activity, had no health problems which prevent to participate aerobic/stength training and functional physical fitness tests, whose Standardised Mini Mental Test score was over 20, mobility score was over 14, physical activity score was over 15 participated to the study volunteerly. Antropometric measurements and functional physical fitness tests(30 sn chair stand test, arm curl, chair sit and reach, back scratch, 8-ft up-and-go, 6 minute walk) were applied. The measurements which were taken before training, were repeated after 9 weeks of training and 2., 4., 6., weeks of detraining. One training session included 10 min warm-up period, 20-30 minutes walking aerobic activity which was 50-80% of intensity, circuit stength training consisted of 10 stations and 10 minutes cool-down period. The participants were grouped young old age(between 60-73 years) and old age(over 74 years). Data were analysed with Mann Whitney U and Wilcoxon test on SPSS for Windows(version 9.05) statistical package. Significance level was set at p<0.05 for analyses of the tests. There were 8 males, 4 females in young old age group whose mean age was 67±4 year and 9 males in old age group whose mean age was 80±4 year. There was statistical difference between the groups in aerobic endurance, flexibility of right leg, left leg, and left shoulder after training(p<0.05). Meaningful difference was determined in the parameters of agility, aerobic endurance, right leg, left leg, left shoulder between the two age groups in 2. and 4. weeks of detraining(p<0.05). Meaningful decrease was determined in leg and arm stength, agility, left leg flexibility, aerobic endurance in young old age group and also in leg stength, agility and increase of weight in old age group in second week of detraining(p<0.05). Leg and arm stength, flexibility, agility, aerobic endurance decreased in the two age groups and weight increased in old age group in fourth week of detraining according to the second week of detraining(p<0.05). in sixth week of detraining; agility, leg stength, flexibility, aerobic endurance decreased and weight and BMI increased in young old age group and agility, leg stength, flexibility, aerobic endurance decreased and waist/hip ratio increased in old age group(p<0.05). Agility, aerobic endurance, leg and arm stength was still high in yound old age group; agility, leg strength and flexibility of lower extremity was still high in old age group on sixth detraining week according to before training(p<0.05).ln conclusion; it was seen that 6 weeks of detraining affected negatively the functional physical fitness such as weight, BMI, %fat, waist/hip ratio, flexibility of lower and upper extremities in young old age group; weight, BMI, waist/hip ratio, arm strength, aerobic endurance and flexibility of upper extremities in old age group. Keywords: Aging, ezercise, training, detraining m