Epilepsili çocuklarda nöbet öz-yeterlik ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması

Abstract

Bu çalışma Epilepsili Çocuklarda Nöbet Öz-Yeterlik Ölçeği (Seizure Self-Efficacy Sacale For Children)?ni Türkçe?ye uyarlayarak, geçerlik ve güvenirliğini belirlemek amacıyla metodolojik olarak planlanmıştır. Araştırmanın evrenini Temmuz 2012-Mart 2013 tarihleri arasında Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Çocuk Nöroloji Polikliniği, Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Nöroloji Polikliniği ve Bursa Dörtçelik Çocuk Hastanesi Çocuk Nöroloji Poliklinikliniği?ne gelen epilepsi hastalığı olan tüm çocuklar oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemini ise, araştırmanın gerçekleştirildiği polikliniklerde takip ve tedavi edilen 9-17 yaş grubu, en az 6 aydır epilepsi hastalığı olan, zihinsel yetersizliği ve başka kronik hastalığı olmayan, okula devam eden ve çalışmaya katılmayı kabul eden 166 epilepsi hastalığı olan çocuk oluşturmuştur. Veriler araştırmacı tarafından yüz-yüze görüşme yöntemiyle, Çocuk Tanıtım Formu, Epilepsili Çocuklarda Nöbet Öz-Yeterlik Ölçeği ve Çocuk Depresyon Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Epilepsili Çocuklarda Nöbet Öz-Yeterlik Ölçeği Caplin ve ark. (2002) tarafından epilepsi hastalığı olan çocukların nöbete ilişkin öz-yeterliğini belirlemek amacıyla geliştirilen 15 maddelik, 5?li likert tipinde bir ölçektir. Ölçeğin tüm maddeleri olumlu ve ölçeğin alpha güvenirlik katsayısı 0.93 olarak bildirilmiştir. Ölçeğin dil geçerlik çalışması 6 uzman tarafından yapılmıştır. Ölçeğin kapsam geçerliği için on uzmandan görüş alınmıştır. Uzmanlardan gelen görüşler, ölçeğin maddeleri arasındaki korelasyonun oldukça iyi olduğunu göstermiştir (p=0.000). Açıklayıcı faktör analizi sonucunda toplam varyansı %49.67 olan iki faktörlü bir yapı elde edilmiştir. Ölçeğin iç tutarlığını belirlemek için hesaplanan cronbach alfa katsayısı ölçek toplam puanı için 0.89 olarak bulunmuştur. Güvenirlik çalışmaları kapsamında, ölçeğin iki alt boyutu için sırasıyla 0.98-0.74 değerinde korelasyonlar belirlenmiştir. Test-tekrar test korelasyonları anlamlı düzeyde (p<0.01) ve yüksek (r=0.99) bulunmuştur. Yordama-Kestirim geçerliğinde, Epilepsili Çocuklarda Nöbet Öz-Yeterlik Ölçeği ile Çocuk Depresyon Ölçeği arasındaki korelasyonlar negatif yönde, orta derecede ve istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Epilepsili Çocuklarda Nöbet Öz-Yeterlik Ölçeği?ninTürkçe versiyonundan elde edilen ölçümlerin orijinal ölçek yapısıyla uyumlu, Türk toplumu için geçerli ve güvenilir olduğu bulunmuştur. Ölçeğin, Türk toplumunda epilepsi hastalığı olan çocuklarda kullanılabileceği ve bu çocukların öz-yeterliklerini etkili bir şekilde değerlendirebileceği saptanmıştır.Anahtar Kelimeler: Öz-yeterlik, Epilepsi, Çocuk, Geçerlik ve Güvenirlik.

The target population of the study was all the children with epilepsy who attended the Pediatric Neurology Clinic of Akdeniz University Hospital, the Child Neurology Clinic of Antalya Training and Research Hospital, and the Pediatric Neurology Clinic of Bursa Dortcelik Children's Hospital between July 2012 and March 2013. The study sample consisted of 166 children (aged 9-17 years) with a diagnosis of epilepsy for at least 6 months, who received treatment and follow-up care in the above-mentioned policlinics. The subjects, who had no mental disabilities or other chronic diseases, were attending school and they agreed to participate in the study. All research data were collected by a researcher in face-to-face interviews using Child Information Form, Seizure Self-Efficacy Scale for Children and Children's Depression Scale. The Seizure Self-Efficacy Scale for Children is a 15-item, 5-point Likert scale designed by Caplin et al. (2002) to measure the degree of self-efficacy experienced by children related to the management of their seizure disorder. All the items of the scale were found positive and alpha reliability coefficient of the scale was 0.93. The linguistic adaptation and validation of the scale was conducted by six experts. To evaluate the content validity of the scale, we elicited judgments from a panel of 10 content experts. The expert judgments showed that the correlation between the items on the scale was fairly good (p = 0.000). The results of the exploratory factor analysis showed that the items were loaded on two factors accounting for 49.67% of the total variance explained. We calculated Cronbach's alpha coefficient for the internal consistency and the full-scale score showed good internal consistency (alpha 0.89). Within the context of reliability studies, it was found correlations varying between 0.98-0.74 for the two sub-factors of the scale. Test/retest correlation coefficients were significant (p<0.01) and high (r=0.99). In parallel forms reliability, the correlations between the Seizure Self-Efficacy Scale for Children and Children's Depression Rating Scale were found to be negative, moderate and statistically significant. The measurements conducted on the Turkish version of the Seizure Self-Efficacy Scale for Children showed that it is consistent with the original scale, valid and reliable for Turkish society. It was concluded that the adapted Turkish version of the scale can be used in children with epilepsy in Turkish society and it can effectively evaluate the self-efficacy levels of these children. Keywords: Self-Efficacy, Epilepsy, Child, Validity and Reliability.