19. yüzyılda Teke Sancağı Antalya Merkez kazasının sosyo-ekonomik yapısı

Abstract

19. yüzyıl, siyasi, iktisadi ve sosyal açılardan tüm dünyada önemli dönüşümlere sahne olmuştur. Bu süreçteki gelişmelerin Avrupa ülkeleri ve Osmanlı Devleti'ne siyasi, iktisadi ve sosyal yansımaları farklı şekilde olmuştur. Avrupa yükselişe geçerken, Osmanlı Devleti çözülüşe sürüklenmiştir. Çalışmamızda, 19. yüzyılda Teke Sancağı'nın merkezi ve bir liman kenti olan Antalya'nın sosyo-ekonomik yapısı ele alınmıştır. İçsel ve dışsal dinamiklerin etkisiyle, 19. yüzyıl'da Osmanlı Devleti'nin içine girmiş olduğu dönüşümün izleri, Antalya kazası özelinde takip edilmeye çalışılmıştır. Mevcut kaynakların verdiği imkan ölçüsünde, 19. yüzyılda Antalya kazası'nın idari, adli, ekonomik ve sosyal açıdan bir profili çıkarılmıştır. Bu bağlamda, kazadaki idari taksimat, adli teşkilat, vakıf sistemine yer verilmiştir. Ekonomik yapı bünyesinde, tarım, hayvancılık, sanayi, ticaret ve ulaşım, gelirler ve vergiler incelenmiştir. Diğer birkaç Osmanlı liman kentine ait ticaret verileri Antalya'ya ait verilerle mukayese edilerek, 19. yüzyılda Antalya ekonomisinin gelişme eğilimi tespit edilmeye çalışılmıştır. Kazadaki sosyal yapı, nüfus, yerleşim, sosyal grup ilişkileri gibi sosyal yapı bileşenleri incelenerek ortaya konulmuştur.Anahtar kelimeler : Teke Sancağı, Antalya, Şehir tarihi, 19. yüzyıl, Temettuat defterleri, Nüfus defterleri

19th Century has been the scene of all significant transformations in the world as political, economic and social aspects. The Process of these developments of political, economic and social implications occured in a different way in Europe and the Ottoman Empire. When Europe started to rise, the Ottoman Empire was dragged to disintegration. In our study the socio-economic structure of Antalya, which was a port city and the center of Teke Sanjak in 19th is discussed. With the impacts of internal and external dynamics, the traces of the coversion of Ottoman Empire was tried to be followed in the local area of town of Antalya. To the extent of the opportunities provided by the available resources, the profile of Antalya was outlined in terms of administration, judicial, economic and social. In this context, the administrative division and institution system in the town was defined. Agriculture, industry, trade, transportation, income and taxes were examined within the economic structure. The data belonged to several other Ottoman Port urban area were compared with the ones belonged to Antalya and the development trend of Antalya economy was tried to be determined. The social structure components such as social structure, population, settlement, social group relations were defined through examination.The key words : Teke Sanjak, Antalya, Urban history, 19th Century, Temettuat registers, Population registers