Pediatrik onkoloji hastalarında semptomlara yönelik kullanılan tamamlayıcı sağlık yaklaşımları

Abstract

Bu çalışma, pediatrik onkoloji hastalarında semptomlara yönelik kullanılan tamamlayıcı sağlık yaklaşımlarını, olumlu-olumsuz etkilerini ve kullanımını etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın verileri, araştırmacılar tarafından literatür bilgileri dikkate alınarak oluşturulan üç form ile elde edilmiştir. Bu formlar; çocuk ve aileyi tanıtan bilgilerden oluşan anket formu, ebeveynlerin çocuklarında sık görülen semptomlara yönelik kullandıkları tamamlayıcı sağlık yaklaşımlarını, kullanım miktarı/sıklığını, yan etkisi olup olmadığını ve bu yaklaşımları sağlık personeli ile paylaşma durumlarını içeren ebeveyn veri formu ve 7 yaş üzerindeki çocukların semptomlara yönelik kendi uyguladıkları yaklaşımları belirlemeye yönelik hazırlanan veri formudur. Araştırmanın verileri Mart- Kasım 2014 tarihleri arasında Akdeniz Üniversitesi ve Ege Üniversitesi Hastanesi Çocuk Onkoloji Kliniği ve Polikliniği'nde, 156 çocuğun ebeveynleri ile yüz yüze görüşme yöntemiyle toplanmıştır. Veriler sayı/yüzde dağılımları ve ki-kare testi ile değerlendirilmiştir.Araştırmaya katılan ebeveynlerin %99.4'ü tamamlayıcı sağlık yaklaşımları yöntemlerinden en az birini çocukları için kullanmaktadır. Ebeveynlerin çocukları için tamamlayıcı sağlık yaklaşımlarından; zihin-beden uygulamaları (%96.8), beslenme destekleri (%73.1) ve doğal/bitkisel ürünleri (%44.2) kullandıkları saptanmıştır. Bu çalışmada ebeveynler tarafından sık kullanılan tamamlayıcı sağlık yaklaşımları arasında; dua etme (%96.8), adak/kurban kesme (%50.6), keçiboynuzu pekmezi (%27.6), üzüm pekmezi (%22.4) ve masaj (%22.4) yer almıştır. 42 ebeveyn nötropeni ve 1 ebeveyn de çocuklarında gelişen ağız yarası semptomunu gidermek için keçiboynuzu pekmezini kullandığını, toplam 35 ebeveyn; ağrı (n=34) ve sinirlilik (n=1) semptomunu gidermek için çocuğuna masaj uyguladığını, 32 ebeveyn nötropeni, birer ebeveyn de ağız yarası, iştahsızlık ve halsizlik semptomunu gidermek için üzüm pekmezi kullandığını ifade etmiştir. Ebeveynler çocuğun bağışıklık sistemini güçlendirme (%61.3), tedavisi için elinden gelen her şeyi yapma (%38.1) ve ilaçların/radyoterapinin yan etkilerini önleme (%25.8) gibi nedenlerle tamamlayıcı sağlık yaklaşımları kullandıklarını belirtmişlerdir. Ebeveynlerin tamamı tamamlayıcı sağlık yaklaşım yöntemlerini kullanımına bağlı herhangi bir yan etki yaşamamıştır. Aile yapısı, ekonomik durumu, ailede aynı hastalığa sahip olma durumu, annenin yaş grubu ve annenin eğitim durumu ile tamamlayıcı sağlık yaklaşımları kullanımı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmamıştır (p>0.05). Pediatrik onkoloji hastalarında tamamlayıcı sağlık yaklaşımlarının kullanımının hızla arttığı görülmektedir. Hemşire, çocuk ve ailesi ile en yakın ve en sık iletişim kuran sağlık ekibi üyesidir. Kanser tanısı alan çocuk ve ailesine bakım veren hemşireler, kanıtı olmayan ya da zarar verme potansiyeli olan tamamlayıcı sağlık yaklaşımları konusunda ebeveynleri bilgilendirip, tıbbi tedaviyi destekleyen yaklaşımlara teşvik etmelidirler.Anahtar Kelimeler: Kanser, Çocuk, Tamamlayıcı sağlık yaklaşımı, Hemşire

COMPLEMENTARY HEALTH APPROACHES USED FOR THE SYMPTOM ON PEDIATRIC ONCOLOGY PATIENTSABSTRACTThis study was conducted to determine the complementary health approaches used for the symptoms in pediatric oncology patients, their positive-negative effects and the factors that influence their usage. The research data were obtained by considering three forms of literature created by researchers. These forms; the questionnaire consists of children and information that identifies the family, parents of complementary health approaches they use for common symptoms in children, the use quantity/frequency, whether the side effects and and health professionals to share their status with this approach including parental data form, 7 for children over the age is the data forms of symptom prepared in order to determine their own approach applied. The research data were collected through the method of face-to-face interview with the parents of 156 children in the Pediatric Oncology Clinic and Pediatric Oncology Polyclinic of Akdeniz University Hospital and Ege University Medical Faculty Hospital between March and November 2014. The data were evaluated with number/percentage distributions and the chi-square test.99.4% of the parents that participated in the research were using at least one of the complementary health approaches for their children. It was discovered that the parents used mind-body practices (96.8%), nutritional suppplements (73.1%) and natural/herbal products (44.2%) among the complementary health approaches for their children. In this study, praying (96.8%), vowing/sacrificing animals (50.6%), carob molasses (27.6%), grape molasses (22.4%) and massage (22.4%) were among the complementary health approaches frequently used by the parents. 42 parents neutropenia and one parent also uses the carob molasses to eliminate the symptoms seen in children with mouth sores that, a total of 35 parents; pain (n=34) and irritability (n=1) is applied the child massage to eliminate the symptoms, 32 parents neutropenia, a parent in the mouth sores, loss of appetite and grape molasses used to eliminate the symptoms of weakness that. Parents stated that they used complementary health approaches due to reasons such as strengthening the immune system of their children (61.3%), doing their best for their treatment (38.1) and preventing the side effects of the drugs/radiotherapy (25.8%). None of the parents experienced any side effects based on the usage of the complementary health approaches. No statistically significant relationships were found between the family structure, economic status, the status of having the same disease within the family, age group of the mother and educational status of the mother and the usage of complementary health approaches (p>0.05). It is seen that complementary health approaches on pediatric oncology patients are increasing rapidly. A nurse is a member of the healthcare team who communicate with child and his/her parents in the closest and most frequent way. Nurses serving children with diagnosis leukaemia and their parents should inform parents about complementary health approaches which have no evidence and is potentially harmful and encourage them to approaches supportive to medical treatment.Key Words: Cancer, Child, Complementary health approach, Nurse