Kur`an-ı Kerim`de hüküm kavramı

Abstract

Hüküm kavramı, Kur'an'daki anahtar kavramlardan bir tanesidir. Bu husus, hüküm ve ilgili kavramların Kur'an'da çok sıkça tekrar edilmesinden anlaşılmaktadır. Yine Kur'an'da hüküm kelimesi ve türevlerinin geçtiği ifade ve terkipler,hüküm kavramının ilahi yönünün yanında beşeri yönünün de bulunduğunu göstermektedir. Bütün bu durumlar, bugüne kadar üzerinde yeterince durulmamış olan hüküm kavramının Kur'an bütünlüğü içerisinde ele alınıp incelenmesini ve hüküm kavramı etrafında şekillenen Kur'an prensiplerini tespit edilmesini, böylece hüküm kavramının Kur'anî çerçevesinin belirlenmesi zaruretini ortaya çıkarmaktadır. Bu maksat doğrultusunda Kur'an'daki hüküm ve ilgili kavramlar tespit edilip dilsel delaletleri ortaya konulmuş, sonra bu kavramların geçtiği ayetler, delaletleri bakımından tasnif edilerek teorik bir çerçeve çizilmiş, bu teorik çerçeveyi desteklemek üzere de ele alınan ayetlerin müfessirler tarafından ne şekilde anlaşıldığı üzerinde durulmuştur. Sonuç olarak, bu çalışma ile, Kur'an'daki hüküm kavramı üzerinden ilâhî hükümranlık alanının sınırlarının neye tekabül ettiği ve insanın Allah'ın iradesini temsil sorumluluğunun Allah'ın ulûhiyet sınırları içerisinde nereye ve ne şekilde konumlanması gerektiği ortaya çıkmıştır.

The concept of decree is one of the key concepts in the Quran. Frequent repeats of the 'decree' and its related concepts indicate this matter. Also, statements and compositions that contain the word of decree and its derivatives demonstrate not only divine aspect but also human respect of the concept of decree. All this cases reveal several necessities such as examination of the concept of decree within the integrity of Quran, which is not emphasized adequately up to today and identification of the Quranic principles that took shape around the concept. By this way, Quranic framework of the notion of decree can be defined. For this purposed, the concept of decree and related notions in the Quran are identified and their linguistic forms are analyzed in this study. Furthermore, a theoretical framework is drawn pursuant to classification of verses in which these concepts are cited, with regard to their signification. The ways that glossators understood these verses are evaluated to strengthen this theoretical framework. As a result, in this study correspondence of the scope of divine rulership via concept of decree and positioning of the responsibility of human beings to represent God's will within the boundaries of godhead are manifested.