Geç 16 ve erken 17.yy`da Osmanlı Devleti`ndeki patronaj ilişkilerinin Gazanfer Ağa örneği üzerinden Venedik belgelerine göre incelenmesi

Abstract

Geç 16 ve erken 17. yy'da Osmanlı Devleti'ndeki Patronaj ilişkilerinin Gazanfer Ağa örneği üzerinden Venedik Belgelerine göre incelenmesi başlığını taşıyan bu çalışma, Osmanlı Devleti'nin bu süreçte yaşadığı sosyal ve politik değişimleri, hizip mücadelelerini ve patronaj ilişkilerini, Gazanfer Ağa'yı merkeze alarak açıklamaya çalışıyor. Hanedanın geç 16. yy'de değişen sosyal ve ekonomik şartlara göre kendisini yeniden konumlaması, merkezi hükümetin gücünün kırılıp, enderun ve haremin gücünün artmasıyla sonuçlandı. Bu durum eski ve yeni zümrelerin iktidar mücadelelerinin daha da keskinleşmesine sebep oldu. Başta vüzera ve ulema hizipleşerek Sultan'ın gözdeler aracılığı ile oluşturmaya çalıştığı ağları hedef aldılar. Enderunun temsilcisi olan Gazanfer Ağa ve haremin en önemli ismi olan Safiye Sultan, bu dönemde ortaya çıkan sipahi ayaklanmalarının da hedefi haline geldiler. Bu çalışmanın amacı 16. yy'nin sonlarına doğru değişen güç dengelerinin yarattığı hizipleşmelerin genel yapısını ve hami-mahmi ilişkilerini açıklamak. Çalışma başta Venedik Arşiv kaynakları olmak üzere birçok başka kaynağa dayanıyor ve hizipleşmelerin dayandığı temelleri, sosyo-politik gelişim ile beraber açıklamayı hedefliyor.Anahtar Kelimeler: Gazanfer Ağa, Safiye Sultan, Merkez, Patronaj, Hizip

This study, which is titled The Observation of the Ottoman Patronage Networks in the Case of Gazanfer Agha, aims to shed light on the political and economic changes, faction struggles, and patronage relations in the late 16th and early 17th centuries, focusing on Gazanfer Agha's networks, using Venetian archival sources. In the late 16th century, the Ottoman Empire attempted to adjust to social and economic changes, which resulted in the central government's loss of power while the sultan's court and the Imperial Harem emerged as the new centers of power. This new situation sharpened the faction struggles of the old and new power elites. Ulema and Vüzera separated into factions and targeted the networks that the sultan tried to establish through his favourites. Gazanfer Agha, who was the representative of the Imperial Court, and Safiye Sultan, who was the representative of the Imperial Harem, were targeted by cavalry soldiers who rebelled continuously against their domination in the court. The main target of this study is to explain the structure of the changing dynamics of the faction struggles and patronage relations in the late 16th century. Another goal of this study is to analyze the basis of the factionalism within the social and political changes at the end of the 16th century, benefiting from the hitherto unexamined Venetian documents and the Ottoman chronicles.Key Words: Gazanfer Agha,SafiyeSultan,Center,Patronage,Factionalism