Kutsal kitap araştırmalarında kaynaklar teorisi ve tesniye (D) kaynağı

Abstract

Rabbani gelenek tarafından Hz. Musa'ya atfedilen Tesniye kitabı, Tevrat'ı oluşturan metinler arasında merkezi bir yere sahiptir. Zira Tesniye, Tevrat'ın diğer dört kitabının (Tekvin, Çıkış, Levililier ve Sayılar) özet ve tekrarıdır. Bu yönüyle Tesniye kitabına İkinci Şeriat da denilmiştir. Bunların yanı sıra Tesniye kitabı, İsrail halkının inanç ve ibadet esaslarını şekillendirdiren bir metin olduğu gibi Tevrat'ın derlenmesinde kullanıldığı tespit edilen dört ana kaynaktan da biridir. Tesniye aynı zamanda ilk peygamber kitaplarının da temel kaynağı olarak kabul edilmiştir.Bu çalışmada ilk olarak kaynaklar teorisinin ortaya çıkışı ile bu teoriyi savunan ve onu geliştiren araştırmacılar hakkında bilgi verilmiştir. Daha sonra ise bu dört kaynaktan biri olarak kabul edilen Tesniye kitabının yani D (Deuteronomic source) kaynağının Tevrat'ın teşekkül sürecindeki rolü ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu çerçevede Yahudi dini geleneğinin üzerine bina edildiği varsayılan şeriatın Tevrat'ın tamamını kapsamadığı, aksine Tesniye yani Kral Yoşia döneminde mabette bulunan `şeriat kitabın`dan (m.ö. VII. yüzyıl) ibaret olduğu ortaya konulmuştur. Zira İsrail tarihinde M.Ö. VII. yüzyıl öncesine kadar şeriat kitabı mefhumuna rastlanılmamaktadır.

The book of Deuteronomy that attributed to Moses by Rabbinic tradition has a central place among the texts that make up the Torah. Yet, the book of Deuteronomy is a summary and repetition of the four other books of the Torah (Genesis, Exodus, Leviticus, and Numbers). Therefore it is called the Second Law. Besides, the book of Deuteronomy has shaped the faith and worship of Israel's people and it is one of the four major sources that have been used in the composition of the Torah. And Deuteronomy is also the main source of the The Former Prophets books.In that research, it was informed about that occurrence of the documentary hypothesis and the scholars who have examined and developed that theory. Then we gave information about Deuteronomy (Deuteronomic source) which has been accepted as one of the four sources and its role during consisting of Torah. Within this framework, the law that was assumed that Jewish tradition was based on does not include whole Torah, but was composed of `law book` that discovered in temple (7th century B.C.) during King Josiah. The fact that the consept of law book as Torah during history of Israel was not encountered until 7th century B.C.