Turizm gelirleri ile makroekonomik göstergeler arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye-Brics ülkeleri örneği

Abstract

Turizm, ülkelerin ekonomik, sosyal ve kültürel alanları açısından önemli kaynaklardan biridir. Söz konusu alanlara doğrudan ya da dolaylı olarak olumlu etkileri bulunmaktadır. 1995-2016 dönemine ilişkin yıllık veriler üzerine yapılan bu çalışmada, Türkiye ile BRICS (Brezilya, Rusya Federasyonu, Hindistan, Çin Halk Cumhuriyeti ve Güney Afrika) ülkelerinin kişi başına düşen gayri safi yurtiçi hasılası, işsizlik oranı, reel döviz kuru ve doğrudan yabancı yatırım net girişleri makroekonomik göstergeleri ile ortalama turist harcaması serisi arasındaki ilişkilerin tespit edilerek, ülkelerin ekonomi yönetimine ve iktisadi kalkınma programı hazırlık süreçlerinde katkı sağlamak amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, VAR analizi yapılarak Johansen eşbütünleşme testi, Etki-Tepki fonksiyonu, Varyans Ayrıştırma analizi ve Granger nedensellik testi yapılmıştır. Çalışma sonuçlarına göre, ortalama turist harcamasının söz konusu makroekonomik değişkenlerle ülkelerin kendine özgü özellikleri çerçevesinde ilişkisi saplanmıştır. Bu kapsamda, turizm gelirlerinin özellikle az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler ekonomisi içindeki önemini destekleyici bulgulara ulaşılmıştır.

Tourism is one of the important sources of economic, social and cultural field of the countries and it has positive effects on those fields directly or indirectly.In this study with respect to the annual data of 1995-2016, the relations between gross domestic product per capita, unemployement rate, real exchange rate, macroeconomic indicators for direct entries of foreign investment and avarage tourist expenditure series in Turkey and the BRICS have been ascertained. The aim of the study is to help countries for economic management and their preperation processes for economic development programs. For this purpose, Johansen cointegration test, Impulse-Response function, Varience Decomposition analysis and Granger casuality test have been performed through VAR analysis. According to the results of the study, it is determined that the avarage tourist expenditure is related to the macroeconomic variables and the specific characteristics of the countries. In this context, findings that support the importance of tourism income especially in the economies of underdeveloped and developing countries have been figured out.