Karaciğer nakli olan bireylerde progresif gevşeme egzersizinin, stresle baş etme ve psikososyal uyuma etkisi

Abstract

Amaç: Çalışma, karaciğer nakli olan bireylerde progresif gevşeme egzersizinin, stresle baş etme ve psikososyal uyuma etkisini değerlendirmek amacıyla yapılmıştır.Yöntem: Çalışma, öntest, sontest ve izlem düzeninde tasarlanmış, tek kör randomize kontrollü bir çalışmadır. Araştırmanın örneklemini, Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Prof. Dr. Tuncer Karpuzoğlu Organ Nakli Araştırma ve Uygulama Merkezi'nde karaciğer nakli olmuş 46 birey (23 müdahale 23 kontrol) oluşturmuştur. Veriler, Mart 2018-Mart 2019 tarihleri arasında, Kişisel Bilgi Formu, Stresle Başa Çıkma Tarzı Ölçeği, Hastalığa Psikososyal Uyum-Öz Bildirim Ölçeği kullanılarak elde edilmiştir. Müdahale grubundaki bireylere 4 hafta progresif gevşeme egzersizi uygulanmıştır. Analiz, SPSS 20.0 paket programında, Mann-Whitney U testi, tekrarlı ölçümler için Friedman's Two-Way, kategorik veriler arasındaki ilişkilerin tespit edilmesi için Ki-Kare testi ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Müdahale grubunun %82,6'sı erkek, %43,5'i 48-57 yaş aralığındadır. Bireylerin %91,3'ünün nakli canlı donörden gerçekleştirilmiştir. Müdahale grubunda bulunan bireylerin stresle baş etme tarzlarının kendine güvenli yaklaşım ve iyimser yaklaşım alt boyut puan ortlamalarında artma (p<0,001), çaresiz yaklaşım alt boyut puan ortalamasında azalma (p<0,001) bulunmuş ve değişimler istatistiksel olarak anlamlı bir faklılık oluşturmuştur (p<0,001). Müdahale grubundaki bireylerin Hastalığa Psikososyal Uyum-Öz Bildirim Ölçeğinin toplam ve tüm alt boyut puan ortalamalarında, sontest ve izlem değerlendirmesinde anlamlı yönde bir değişim (p<0,001) olduğu saptanmıştır.Sonuç: Bulgular, karaciğer nakli sonrası uygulanan progresif gevşeme egzersizinin; bireylerin stresle etkili baş etmesini ve hastalığa psikososyal uyumlarını arttırdığını ortaya koymaktadır. Nakil sonrası bakımda hemşirelik müdahalesi olarak progresif gevşeme egzersizinin kullanımının yaygınlaştırılması önerilmektedir.Anahtar Kelimeler: Karaciğer nakli, stresle baş etme, psikososyal uyum, psikiyatri hemşireliği, progresif gevşeme

Objective: The aim of the study was to evaluate the effect of progressive relaxation exercise on coping with stress and psychososcial adjustment in individuals with liver transplantation. Method: The study is a single-blind randomized controlled trial designed as pre-test, post-test and follow-up. The study was conducted with 46 individuals (23 interventions, 23 controls) who had liver transplants in Dr. Tuncer Karpuzoğlu Organ Transplantation Research and Application Center in Akdeniz University Hospital. Data were collected between March 2018 and March 2019 using Personal Information Form, Stress Coping Style Scale and Psychososcial Adjustment to Illness Scale Self-Report Individuals in the intervention group received 4 weeks of progressive relaxation exercise. The analysis was evaluated using SPSS 20.0 package program, Mann-Whitney U test, Friedman's Two-Way for repeated measurements, and Chi-Square analysis to determine the relationships between categorical data.Results: 82.6% of the individuals in the intervention group were male and 43.5% were in the 48-57 age range. Transplantation of 91.3% of the individuals was performed from living donors. There was a statistically significant increase in self-confident and optimistic approach subscale mean scores of the coping styles of the individuals in the intervention group (p <0.001), and statistically significant decrease in the mean score of desperate approach subscales (p <0.001). There was a statistically significant change (p <0.001) in the total and all subscale scores, posttest and follow-up evaluation of the Psychososcial Adjustment to Illness Scale Self-Report of the individuals in the intervention group.Conclusion: Results of progressive relaxation exercise after liver transplantation; it makes it easier to coping with stress in individuals and increase their psychososcial adjustment to the disease. It is recommended to use progressive relaxation exercise as a nursing intervention in post-transplant care.Key words: liver transplantation, coping with stress, psychososcial adjustment, psychiatric nursing, progressive relaxation