Fukahâ-i Seb`a ve İslam hukuk tarihindeki yeri

Abstract

Yedi fakih anlamına gelen `el-fukahâü's-seb'a` kavramı, Medineli yedi tâbiûn fakihini ifade etmek için kullanılmaktadır. Henüz pek çok sahâbînin hayatta olduğu bir dönemde, Medine gibi sahâbe nüfusu yoğun bir şehirde yaşayan bu âlimler, Medine'nin bu ayrıcalıklı konumu sayesinde birçok sahâbî ile görüşme fırsatı elde etmiş, özellikle Zeyd b. Sâbit, İbn Ömer, Hz. Âişe, Ebû Hureyre, İbn Abbas gibi Medine ilim geleneğinin oluşumunu etkileyen önemli sahâbîlerden ilim almıştır. Fukahâ-i Seb'a, sahâbe hocalarından aldığı ilmî birikimin sonraki nesillere ulaştırılması, özellikle sünnetin, amelin, sahâbe icmâının, sahâbî kavlinin ve sahâbe ihtilafının tespiti ve aktarımı noktasında önemli roller oynamıştır. Bununla birlikte, tevârüs ettikleri ilmî birikimi kendi katkılarıyla da geliştirmişler, dönemlerindeki fıkhî faaliyetlerin yürütülmesine öncülük edip halkın fetva ihtiyacını karşılamışlardır. İçlerinden birçoğu, Ömer b. Abdülaziz'in Medine valiliği sırasında (87-93/706-712) kurduğu on kişiden müteşekkil danışma meclisinde yer almıştır. Medine'deki ilmî birikimin aktarımı ve gelişimi noktasında önemli bir halkayı teşkil eden Fukahâ-i Seb'a'dan iki kuşak sonra gelen İmam Mâlik ise, Medine ilim geleneğinin mezhep haline gelmesini sağlamıştır. Bu çalışmada Fukahâ-i Seb'a'nın hayatı ve ilmî kişiliği ele alınmış, fıkhî görüşleri analiz edilmiş ve İmam Mâlik üzerindeki etkileri incelenmiştir.

The concept of `al-Fuqaha al-Sab'a` means seven distinguished scholars who lived in Madina in the era of Successors (Tabiun). At a time when many Companions were still alive, these scholars, who live in Madina with a large population of Companions and thanks to this privileged position of this sacred city, they had the opportunity to meet with many of the Companions like Zayd ibn Thabit, Abdullah ibn Umar, Âisha bint Abî Bakr, Abu Hurairah, Abdullah ibn Abbas who influenced the formation of the tradition of Medinese School, had taken knowledge from these important companions. Al-Fuqaha al-Sab'a played an essential role in reevaluating the existing accumulated knowledge which they received from Companions, also in conveying the determination and transmission of Sunnah, Amal and the Companions' views either in form of consensus or `Ikhtilaf` to the following generations. However, they developed the accumulated knowledge, pioneered the teaching and learning activities and provide the society's need of fatwa. Many of them were member of the advisory board consisting of ten scholars, of the governor of Madina, Umar ibn Abd alAziz (87-93/709-712). Imam Malik, who comes after two generations Al-Fuqaha alSab'a, who constitutes an important link in the transference and development of accumulated knowledge in Madina, this tradition has become a school of law. In this study, the life and scholarship of al-Fuqaha al-Sab'a are discussed, their juristic opinions are analyzed and their effects on Imam Malik are examined.