Gibberellin A4/7/9 karışımı uygulaması ve içsel bitki hormonları seviyesinin kızılçam (Pinus brutia ten.) tohum bahçesinde çiçeklenme üzerine etkileri

Abstract

Bu çalışmanın amacı, gibberellin A4/7/9 (GA4/7/9 ) karışımı dışsal hormon uygulamasının kızılcam (Pinus brutia TEN.) tohum bahçesinde çiçek sayısı üzerine etkilerinin belirlenmesidir. Ayrıca bitkide gözlenen içsel-gibberellin A3 (GA3) ve içsel- absisik asit (ABA) bitki hormonları seviyesinin çiçek sayısı üzerine etkileri olup olmadığının araştırılması da amaçlanmıştır. Çalışmada, Antalya-Çığlık köyü yakınında kurulu Gündoğmuş- Eskibağ orijinli 11 yaşındaki kızılcam tohum bahçesinde bulunan 9273 klon numaralı ağaçlar kullanılmıştır. Ağaçlara etanol ve GA4/7/9 olmak üzere iki tip uygulama yapılmıştır. Uygulama yapılmamış kontrol grubu ağaçlar ile uygulama yapılmış ağaçların vejetatif sürgün uçlarından alman doku örneklerinde içsel serbest-, bağlı-, toplam-GA3 ve içsel serbest-, bağlı-, toplam-ABA miktarları saptanmıştır. Kızılcam vejetatif sürgün uçlarından alman doku örnekleri, içsel-GA3 ve içsel- ABA analizi için ekstraksiyon ve saflaştırma işlemlerine tabi tutulmuştur. İçsel-GA3 ve içsel-ABA miktarlarının belirlenmesinde yüksek basınçlı sıvı kromatografisi (HPLC) aleti kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda, söz konusu doku örneklerinde içsel-GA3 ve içsel- ABA'nın hem serbest ve hem de bağlı formlarda bulunduğu gözlenmiş; ve bu hormonların kızılcamda dişi ve erkek çiçek sayısını arttırıcı bir etkisinin olmadığı gösterilmiştir. Bununla beraber GA4/7/9 uygulamasının kızılcamda dişi ve erkek çiçek sayısını istatistiksel önemde arttırdığı; ve bu arttırıcı etkinin erkek çiçek sayısı üzerinde daha çok olduğu saptanmıştır. ANAHTAR KELİMELER: Pinus brutia TEN., Gibberellin A4/7/9, Gibberellin A3, Absisik Asit, Çiçek Sayısı, Yüksek Basınçlı Sıvı Kromatografisi. JÜRİ: Prof. Dr. Ş. Fatih TOPCUOĞLU (Danışman) Prof. Dr. Kani IŞIK Prof. Dr. Şadiye GÖZLEKÇİ

The aim of this study is to determine the effects of exogenously applied gibberellin A4/7/9 (GA4/7/9 ) mix and the level of endogenous plant hormones, gibberellin A3 (GA3) and abscisic acid (ABA), on the numbers of flowers produced on the ramets of a clone in Turkish red pine {Pinus brutia Ten.) seed orchard. The trees used in this study have a clone number 9273, are located in 1 1 years old Turkish red pine seed orchard in Çığlık district, Antalya and are originated from Gündoğmuş-Eskibağ. Two types of treatments have been applied on the trees: ethanol and GA4/7/9. Endogenous free-, bound-, total-GA3 and endogenous free-, bound-, total -ABA quantities have been determined in the tissue sampled taken from the vegetative shoot apex of treated and untreated (control) trees. Tissue samples are exposed to processes of extraction and purification to analyze endogenous GA3 and ABA. The high performance liquid chromatography (HPLC) instrument has been used to determine the quantities of GA3 and ABA. At the end of the study, it was found that both free- and bound- endogenous GA3 and endogenous ABA were present in the tissues; and there were no correlation between the level of these hormones and the numbers of female and male flower production. However, it was found that GA4/7/9 application statistically promotes female and male flower production; and it was more effective on male flowering than female flowering. KEY WORDS: Pinus brutia Ten., Gibberellin, Gibberellin A4/7/9, Abscisic Acid, Flowering, Flower Production, High Performance Liquid Chromatography COMMITTEE: Prof. Dr. Ş. Fatih TOPCUO?LU (Adviser) Prof. Dr. Kani IŞIK Prof. Dr. Şadiye GÖZLEKÇÎ 11