Akdeniz florasında yetişen Arbutus andrachne L. (Sandal ağacı)`nin önemli bazı fenolojik, biyolojik, pomolojik özellikleri ile tohum çimlenme durumlarının incelenmesi üzerine bir araştırma

Abstract

ÖZET AKDENİZ FLORASINDA YETİŞEN Arbutus andrachne L. (SANDAL AĞACI)'NİN ÖNEMLİ BAZI FENOLOJİK, BİYOLOJİK, POMOLOJİK ÖZELLİKLERİ İLE TOHUM ÇİMLENME DURUMLARININ İNCELENMESİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Cemile Ebru ONURSAL Yüksek Lisans Tezi, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Danışman: Yrd.Doç.Dr. Şadiye GÖZLEKÇİ Eylül 2004, 58 Sayfa Bu çalışmada, Akdeniz florasında doğal olarak yayılış gösteren Sandal ağacı (Arbutus andrachne L.)'nın bazı fenolojik, pomolojik ve biyolojik özellikleri ile tohumlarının çimlenmesinde kullanılabilecek en uygun yöntemin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma sırasında Arbutus andrachne L.'nin 2 farklı tipi belirlenmiş ve bu tipler Tip 1 ve Tip 2 şeklinde adlandırılmıştır. İlk çiçeklerime her iki tip için de Mart ayırım ilk haftasında, meyve olumu ise Kasım ayının ilk haftasında gerçekleşmiştir. Tip 1 ve Tip 2 için sırasıyla ortalama meyve ağırlığı 0.85-1.19 g, meyve eni 10.33-13.01 g, meyve boyu 10.12-14.45 g, meyve tutumu %56.93-51.18, olgun meyvelerde SÇKM miktarı %33.60-34.50, titre edilebilir asit miktarı %0.44-0.41, C vitamini 42.22-42.17 mg/100 mi usare, glikoz miktarı %8. 18-9.51, früktoz miktarı ise %20. 15-23.01 olarak belirlenmiştir. Çiçek tozu canlılık ve çimlendirme çalışmalarında, polenlerin TTC ile %99.7, IKI ve Safranin boyaları ile %100 canlılık oranına sahip olduğu saptanmıştır. Çiçek tozlarının in vitro çimlenme oranları ise %30.36 olarak saptanmıştır.Çimlendirme çalışmalarında, en yüksek çimlenme oranını (%98) veren uygulama 4°C'de 60 gün katlama uygulaması olmuştur. Bu uygulamayı %95 çimlenme oram ile 24 saat 800 ppm GA3 uygulaması takip etmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Arbutus andrachne L., fenoloji, pomoloji, tohum, çimlenme JÜRİ: Yrd.Doç.Dr. Şadiye GÖZLEKÇI Prof. Dr. İbrahim BAKTIR Prof. Dr. Osman KARAGÜZEL II

ABSTRACT A STUDY ON INVESTIGATION OF SOME IMPORTANT PHENOLOGICAL, POMOLOGICAL, BIOLOGICAL PROPERTIES AND SEED GERMINATION PERFORMANCES OF Arbutus andrachne L.(SANDAL WOOD) WHICH IS NATIVE IN MEDITERRANEAN FLORA Cemile Ebru ONURSAL M.Sc. Thesis in Department of Horticulture Adviser: Asst. Prof.Dr. Şadiye GÖZLEKÇİ September 2004, 58 Pages In this study, some phenological, pomological, biological properties of Sandal wood {Arbutus andrachne L.) which native to in Mediterranean Region of Turkey were investigated and effects of presowing treatments on germination of its seeds were determined. During the study, two different types of Arbutus andrachne L were selected and named as Type 1 and Type 2. It was observed that, for both Type 1 and Type 2, flowering period started in the first week of March and fruit ripening period started in the first week of November. Fruit weight 0.85-1.19 g, fruit diameter 10.33-13.01 mm, fruit length 10.12- 14.45 mm, fruit set 56.93-51.18%, soluble dry mater in the mature fruits 33.60-34.50%, titratable acidity 0.44-0.41%, vitamin C 42.22-42.17 mg/100 ml, glucose 8.18-9.51%, fructose 20.15-23.01%, were measured for Type 1 and Type 2 respectively. According to pollen viability tests pollen grains had viability ratio of 99.7%, 100%, 100% by TTC, IKI and Safranin methods respectively. In vitro germination rate of pollen grains was 30,36%. mIn the germination studies, stratification at 4°C for 60 days gave the highest germination rate (98%). This treatment was followed by 800 ppm GA3 treatments for 24 hours (95%). KEY WORDS: Arbutus andrachne L., phenology, pomology, seed, germination COMMITTEE: Asst.Prof.Dr. Şadiye GÖZLEKÇÎ Prof. Dr. Ibrahim BAKTIR ProfDr. Osman KARAGÜZEL iv