Açık yeşil alan tasarımında mevsimsel gölge etkisinin irdelenmesi:Çayırlı Mustafa Karabulut Parkı örneği

Abstract

Sıcak iklimlerde yapılan dış mekân tasarımlarında, gölge alanların oluşturulması insan konforu açısından büyük öneme sahiptir. Bu çalışma, Antalya kenti Konyaaltı ilçesinde bulunan Çayırlı Mustafa Karabulut Parkı'nda yürütülmüştür. Çalışma alanı analiz edilerek, bitkisel ve yapısal tüm gölge elemanlarının mevcut durumu tespit edilmiş, bu veriler bilgisayar ortamına aktarılarak Autodesk Ecotect Analiz programı ile mevcut gölge etkileri saptanmıştır. Çalışma alanının nihai durumu da bilgisayar ortamında modellenmiştir. Bu şekilde ağaçların ulaşacakları maksimum boyutlar göz önüne alınarak `gelecekteki durum` analizleri yapılmıştır. Alanın `mevcut durumu` ve `gelecekteki durumu` arasındaki değişimi en iyi şekilde yorumlayabilmek için ArcGIS yazılımı kullanılarak değişim analizleri yapılmıştır. Bu yaklaşımla, gölge oranlarında meydana gelen artış ve azalışlar bölgesel olarak tespit edilmiştir. Analizler sonucunda, alanda yeterli sayıda bitki olduğu fakat yaşları, türleri ve tasarımsal hatalar sebebiyle yeterli gölge sağlamadıkları saptanmıştır. Bu durum parkın kullanımını olumsuz yönde etkilemektedir. Özellikle yaz aylarında alanın akşam saatlerine kadar neredeyse hiç kullanılamadığı gözlemlenmiştir. Parkın kullanıcılarına, hem tercihlerini belirlemek hem de güneşlenme durumunun ziyaret saatlerine etkisini saptamak amacıyla 400 anket, dört mevsime eşit dağılım gösterecek şekilde uygulanmıştır. Anket sonuçları doğrultusunda mevsimine göre, parkın en sık kullanılan saatlerinin analizleri yapılmıştır.Araştırma sonucunda; insan konforu için gereken gölge etkisi bakımından parkın yetersiz kaldığı belirlenmiştir. Gölge durumunun ziyaretçilerin kullanım saatlerini etkilediği tespit edilmiştir. Yapılan analizler ve literatür bilgileri karşılaştırılarak çalışma alanı için bitkisel ve yapısal öneriler geliştirilmiştir. Aynı zamanda, Autodesk Ecotect Analiz 2011 yazılımının Peyzaj Mimarlığı çalışmaları açısından kullanılabilirliği irdelenmiş ve daha az yüzey alanı içeren çalışmalar için uygun bir yazılım olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

The creation of shaded areas in outdoor design has great importance in warm climates for human comfort. This study was carried out in Çayırlı Mustafa Karabulut Park which are located in Antalya. Current location and status of all plants and structural shadow elements of the case area were identified and examined. Collected data were transferred to Ecotect Analysis software for evaluating shadow values in the current situation. Final crown width and size of the trees have been modelled. By this `Future state analysis` has been created by the estimated states of the plants. The variation analysis has been created by ArcGIS software to interpret the differences between `current situation` and `future state`. Thus, increases and decreases occurring in the shadow rates were determined locally. According to the results, it concluded that the species and the design features are not suitable and plants are not developed that they have to be. Furthermore, there is no adequate shade effect even though there are a sufficient number of plants in the case area. The usability of the park was affected negatively from this situation. Also it have been observed that the park has not been used until the evening in the summer season. A survey was carried out for to determine preferences of the visitors and the effect of sunshine durations between the visiting hours to 400 individuals which were divided equally into each season. The frequently used times of the case area were analyzed to calculate shadow values for each seasons according to the results of the survey.This study shows that the case's area shade properties and shadow times' frequencies are inadequate in terms of human comfort. It was determined that the amount of shade in an area affects time spent in a park for visitors. By comparing the analysis of the generated data and previous studies, constructional and planting designs were proposed for the case area. In addition, Autodesk Ecotect Analysis 2011 software is examined in terms of usability studies of Landscape Architecture and results shows that it is a suitable software for studies with less surface areas.