Farklı spor dallarında yaşanan müsabaka stres düzeylerinin araştırılması

Abstract

ÖZET Bu araştırmada Martens' in Sport Competition Anxiety- Test (SCAT) ölçeğini kullanarak, farklı spor dallarında yaşanan stres durum larındaki farklılıkları, bu spor dallarının her birinde duyulan stresin cinsiyete göre değişip değişmedigini, sporcunun yaşı ile düşük ya da yüksek stres düşeyine sahip olması arasında bir bağlantı olup olmadığını tespit etmeyi amaçladık. Araştırmamız atletizm, basketbol, hentbol ve voleybol branşlarından 30 bayan ve 30 erkek sporcu olmak Üzere toplam 240 denek Üzerinde yapılmıştır. Anketlerin uygulanmasından sonra, her deneğin aldığı puan anketler Üzerinde elle hesaplanmıştır. Elde edilen veriler, spor branşlarına ve cinsiyetlerine göre tasnif edilerek bilgisayara aktarılmıştır. Daha sonra `mıcrosta* paket programı kullanılarak istatistiksel hesaplamalar yapılmıştır. Yararlanılan istatistiki işlemler esas olarak: Sporcuların müsabaka ortamı stresini yaşama düzeyleri arasındaki farkllıkların tespiti için `iki ana kütleye ait ortalamaların karşılaştırılması` ve Sporcuların yaşları ile müsabaka stresini yaşama düzeyler arasındaki ilişkiyi hesaplamak için `doğrusal korelasyonudur. Sporcuların müsabaka ortamı stresini yaşama düzeyleri arasındaki farklılığın anlamlı olup olmadığı da T testi ile kontrol edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre: i 30Genel olarak ele alındığında, atletizm sporcularının basketbol ve voleybolculara göre, müsabaka ortamı stresini daha yoğun olarak yaşadıkları ortaya çıkmaktadır. Di ger yandan atletizm ve hentbol sporcuları İle hentbol ve basketbol sporcularının müsabaka stres düşeyleri arasında bir fark bulunamamıştır. Erkek sporcuların müsabaka streslerinin karşılaştırılması neticesinde ise, atletizm sporcularının hentbo1, basketbo1 ve voleybol sporcularına göre bu stresi daha fazla yaşadıkları görülmüştür. Erkek basketbol, hentbol ve voleybol sporcularının müsabaka streslerinin arasında bir fark bulunamamıştır. Bayan sporcuların müsabaka stresini yaşama düzeylerinin karşılaştırılması sonucunda, sadece hentbolcuların hem basketbol hem de voleybolculara göre bu stresi daha fazla yaşadıkları bulunmuştur. Diger branşlardaki bayanların müsabaka stres düzeyleri arasında bir fark bulunamamıştır. Her branştaki bayan ve erkek sporcuların stres düzeyleri birbiriyle karşılaştırıldığında, atletizm sporcularının stres düzeylerinin değişmediği saptanmıştır. Buna karşılık diğer Uç branştaki erkek ve bayanların bu stresi yaşama düzeyleri birbirinden farklıdır. Basketbol sporcularından, erkek olanlar bayanlara göne, hentbol sporcularından, bayan olanlar erkekleri göre ve voleybol sporcularından yine erkek olanlar bayanlara göre müsabaka ortamı stresini daha yoğun olarak yaşamaktadırlar. Hem genel olarak hem de cinsiyet farkı gözönüne alınarak incelendiginde, sporcuların yaşları İle müsabaka stres düzeyleri 131arasında bir ilişki olmadığı bu lunmuştur. Sadece bayan basketbol -sporcularında bu sonuç değişiklik göstermiş ve bunların yaşları ile müsabaka stresleri arasında, istatistiksel olarak anlamlı sayılabile cek, doğrusal bir ilişki saptanmıştır. Bunun da ayni kişisel özelliklere sahip bayan basketbol sporcularının biraraya gelmesinden kaynaklanan bir tesadüf olduğu düşünülebilir. 132

ABSTRACT In this research, our aim was to find out the stress and its differences, sex and age wise using the Sport Compatition Anxiety Test developed by MARTENS. The study was carried out in the field of athl etism, basketba 1 1, handba 1 1 and wolleybali taking 30 male and 30 female players in each branch, tota 1 1 ing 240 people. After the completion of questional re, scores were calculated by hand for each player.Resu 1 ts obtained were then loaded to the computer according to sport branches and sex to make statistical calculations using the `MICROSTA` packet programme. Statistical procedure was mainly centered on ` the comparison of averages that belong two main groups` measureing the stress differences which players experience in a sport contest and on M direct correlation` which shows the level of stress according to the players` age. Differences were controlled by T test to find out whether the results were logical or not. According to findings: In genera 1, athl ets experience higher stress level in a sport contest compared to basketball and wolleybali players give the same result compared to wolleyboll players. On the other hand, no differance has been found out between the stress level of athlets and handball players and between the handball and basketball playars.. `_.... İ33Amongs male pi ayers, however, ath I ets were under higher stress compared to handba 1 1, basketba 1 1 and wolleyball players, nö difference in contest stress were scored between the male basketba 1 1, handba 1 1 and wolleyball players. When female players were taken into hand, the results showed that only handball players experienced higher stress levels compared to both basketball and wolleyball players. No difference in the stress levels has been found out amongst the female players in other- branches. Stress level comparison between all the male and female players showed the following results: There is no difference between athlets according to sex. Where as, in other three branches there are some differences amongst the male and fema 1 e. Amongst basketball pi ayers, mal es compared to females, in handball females compared to males and in wolleyball males again femalesare under greater stress in the enviranment of sport contest. Both m general and sex wise, corre lations has been find in the stress levels of players according to their ages. There results show statisticak changes only amongst the female basketball players whet the age variable was taken into account. It may be supposed that this is a result of coincidence which brought female basketball players together, showing similar personel chareter i sties. 134