Asetazolamid ve tabletlerinde çözünme hızı araştırmaları

Abstract

ÖZET Bu çalışmada asetazolamid piyasa tabletlerinin ve çözücü yardımıyla adsorpsiyon suretiyle hazırlanan sistemle rinin çözünme hızları incelenmiştir. Çalışmalarda kullanılan saf asetazolamid numunesinin İR ve UV spektrof otometri ve ince tabaka kromotograf isi ile teşhisi yapılmış, erime derecesi tayin edilmiştir. Asetazo lamid numunesinde yapılan miktar tayinine ait sonuçlar T.F. 1974'ün verdiği sınırlara uygun bulunmuştur. USP XXI'e göre 100 devir/dak. da yapılan çözünme hızı tayinleri sonucunda saf asetazolamidin 45 dakikada yaklaşık % 68'inin, 1 saatte ancak % 70'inin çözündüğü bulunmuştur. Aynı imalatçıya ait üç farklı seriden alınan asetazo lamid tabletlerin de kalite kontrol çalışmaları yapılmıştır. Miktar tayini, ağırlık sapmasi, sertlik, friabilite, dağılma süresi ve çözünme hızı tayinleri sonucu saptanan değerlerin farmakope sınırları içinde olduğu, ancak bir seride friabi litenin % 0.8 sınırının üstüne çıktığı görülmüştür. Çözücüyle adsorpsiyon sistemleri; asetazolamid ase tonda çözündürüldükten sonra, % 5, 10, 25, 50 ve 75 oranla rında acdisol, aerosil, avicel, fast-flo laktoz ve primoje lin bu çözeltide süspande edilmesi, çözücünün oda temparatü ründe uçurulmasından sonra vakumlu desikatörde kurutulması ile hazırlanmıştır. Sistemler elendikten sonra 100 pm'dan küçük partiküllü olanlar çözünme hızı tayinine alınmış ve miktar tayini sonucu en fazla + % 5 sapma gösterenler değer lendirilmiştir.- 70 - Çözünme hızı tayini; sistemler arasındaki farklılığı tesbit edebilmek amacı ile 50 devir/dak.da yapılmıştır. Ac disol'le hazırlanan sistemlerde, % 5 acdisol sistemi çözün me hızı ve oranı açısından en uygun sonucu vermiştir. Aynı şekilde % 25 aerosil, % 5 avicel, % 5 fast-flo laktoz ve % 50 primojel içeren sistemler diğer oranlara göre en uygun sonucu vermişlerdir. Çalışmada ayrıca; saf asetazolamidin, bu oranlardaki yardımcılarla fiziksel karışımları hazırlanarak çözünme hı zı tayini yapılmış ve sistemlerle mukayese edilmiştir. Tüm sistemlerde çözünme hızı ve çözünen madde miktarının fizik sel karışımlara ve saf asetazolamide göre çok daha yüksek olduğu görülmüştür. Ayrıca, taramalı eleketron mikroskobu' ile; saf ase tazolamidin, yardımcı maddelerin, hazırlanan sistemlerin f otomikrograf an çekilmiş ve incelenmiştir. Sonuçta; çözücü yardımı ile adsorpsiyon yönteminin suda zor çözünen bir madde olan asetazolamidin çözünme hızı nın arttırılmasında etkili bir yöntem olduğu saptanmıştır.

SUMMARY In this work dissolution rates of commercial acetazo- lamide tablets and solvent deposited acetazolamide systems were investigated. The acetazolamide sample used was identified by IR and UV spektrophotometry, TLC and melting point determina tion. The assay results were within the limits of the T.F. 1974. In the dissolution test according to USP XXI, nearly 68 % dissolved in 45 minutes, and only 70 % dissolved in 60 minutes. Acetazolamide tablets belonging to three different lots of the same brand were tested for their pharmaceutical properties; assay, weight variation, hardness, friability, disintegration time and dissolution rate test results all met the pharmaco- peial requirements. Only friability of one lot was above the 0.8 % limit. Solvent deposited acetazolamide systems were prepared by dissolving the drug in sufficient aceton and suspending 5, 10, 25, 50 and 75 % of acdisol, aerosil, avicel, fast- flo lactose and primojel in it. The solvent was evaparated at room temparature and then the residue in a vacuum desic cator. The solvent deposited systems were then sieve sized to < 100 /xm. Dissolution test results of the samples contain- ning 100+5 % of the requiered amount of drug were evalua ted.- 72 - The dissolution test were carried out at a speed of 50 rpm to be able to see the differences between the sys tems. The solvent deposited systems containning 5 % acdisol, 25 % aerosil, 5 % avicel, 5 % fast-flo lactose and 50 % pri- mojel attained the highest dissolution rates and percenta ges of their groups. Physical mixtures in these concentrations were prepa red as well and the dissolution test results were compared with those of the solvent deposited systems. An increased rate of release was absorved with all the systems in compa re with the physical mixtures and acetazolamide powder. Pure acetazolamide, pure ingredients and the solvent deposited systems prepared were examined under a scanning electron microscope and photomicrographs were taken. As a result, it //ras found out that the solvent depo sition is an effective method to increase the dissolution rate of the poorly water soluble drug acetazolamide.