Osmanzâde Ahmed Tâib`in Telhîsü`n-Nesâyih`i ve değerler eğitimi üzerine önerileri

Abstract

Bu çalışma, şiirlerinin yanı sıra telif veya telhis şeklinde yazdığı nesir türünde birçok yapıtla 18. asırda iz bırakan Osmanzâde Ahmed Tâib'in Telhîsü'n-Nesâyih adlı eserinden hareketle Osmanlı aydınının dönemin siyasi ve sosyal manzarasını nasıl algıladıklarını, neleri tespit ettiklerini ve bunlara hangi çözüm önerileri sunduklarını belirlemek amacındadır. Bu bağlamda Osmanlı toplumunun değerler manzumesinin hangi kavramlar etrafında şekillendiği, bir ahlak kitabının devrin yöneticilerine ve yönetilenlere ne vazettiği, müelliflerin bunu ikame etmek için hangi ilkeleri tercih ettiği ve öğretici metnin dil ve anlatımın nasıl teşekkül ettiği üzerinde durulmaktadır.Çalışmamız beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde eserin yazıldığı 18. asrın siyasi panoraması üzerinde durulmuş, ikinci bölümde Osmanzâde Ahmed Tâib'in hayatı, sanatı ve eserleri; üçüncü bölümde Osmanlı aydının tarihî süreç içerisinde şekillenen ahlak algısı ve Telhîsü'n-Nesâyih'teki ahlak öğretisi tespit edilmeye çalışılmıştır. Dördüncü bölümde eserin dil ve anlatım özellikleri incelenerek bir değerlendirme yapılmıştır. Son bölümde ise eserin çeviri yazılı metnine yer verilmiştir.Anahtar Kelimeler: 18. asır, Osmanzâde Ahmed Tâib, nasihatname, telhis, değerler

This study aims at specifying that how the Ottoman intellectuals perceived the political and social scene of the era, what they ascertained and which solution suggestions they offered to these, in terms of the work called `Telhîsü'n-Nesâyih` of Osmanzâde Ahmed Tâib which left a mark in the 18th century with a lot of opus that he had written as compilation and summary in the prose genre as well as his poems. In this regard, it has been studied that which concepts the Ottoman society's system of values had been shaped around, what a morals book had provided for the administrators and administrated of the era, which principles the authors had preferred to set these up and how the language and expression of the didactic text had been formed.Our study consists of five sections. In the first section, it has been mentioned that the political panorama of the 18th century when the work had been written, in the second section Osmanzâde Ahmed Tâib's life, his art and his works, in the third section morals perception of the Ottoman intellectuals shaped in the historical process and morals discipline in Telhisü'n-Nesāyih have been studied over. In the fourth section an assessment has been made by studying the language and expression of the work. In the last section, a translation writing text of the work takes place.Key words: 18th century, Osmanzade Ahmed Tāib, nasihatname, telhis, values