İlkokul dördüncü sınıfta felsefe temelli çocuk kitapları yoluyla değerler eğitimine ilişkin bir eylem araştırması

Abstract

ÖZETBu araştırmada, ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerine `Çıtır Çıtır Felsefe` kitap serisinden seçilen sekiz kitap aracılığıyla bir derse veya öğretim programına bağlı kalınmadan hazırlanmış öğretim etkinlikleriyle değerler kazandırmak ve bu süreçte etkili olan unsurları incelemek amaçlanmıştır. Araştırma nitel araştırma desenlerinden biri olan katılımlı eylem araştırması deseninde yürütülmüştür ve 2016-2017 öğretim yılı bahar yarıyılında Konya ili Karatay ilçesinde bulunan bir devlet ilkokulundaki 22 dördüncü sınıf öğrencisiyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmada 10 eylem planı uygulanmıştır. İlk eylem planında öğrencilerin değerler hakkındaki ön düşünceleri/algıları ve değerlerle ilgili fikirleri sorgulanmıştır. Daha sonraki sekiz eylem planında `Çıtır Çıtır Felsefe` serisinden seçilen kitaplara yer verilmiştir. Son eylem planında ise drama ve film izleme etkinliklerine yer verilmiştir. Araştırma sürecinde kamera kayıtları, yansıtıcı günlükler (araştırmacı günlüğü, öğretmen günlüğü ve öğrenci günlükleri), katılımcı gözlemler, sınıf öğretmeni ve öğrencilerle gerçekleştirilen görüşmeler ve sınıf içi diyaloglar ile uygulamaya ilişkin veriler toplanmıştır. Bulgular incelendiğinde; öğrencilerin ön-düşünceleri ve algılarında `saygı`, `sevgi`, `adalet`, `hoşgörü` ve `empati` değerlerine, `Haklar ve Ödevler` kitabına ilişkin verilerde `haklar` ve `sorumluluklar` değerlerine, `Doğa ve Kirlilik` kitabına ilişkin verilerde `doğaya saygı`, `sorumluluk` ve `bilimsellik` değerlerine, `Şiddet ve Şiddetsizlik` kitabına ilişkin verilerde `farklılıklara saygı`, `empati` ve `duyarlılık` değerlerine, `İyi ve Kötü` kitabına ilişkin verilerde `empati`, `saygı`, `duyarlılık` ve `yardımseverlik` değerlerine, `Ben ve Başkaları` kitabına ilişkin verilerde `empati`, `öz farkındalık`, `farklılıklara saygı` ve `duyarlılık` değerlerine, `Başarı ve Başarısızlık` kitabına ilişkin verilerde `sorumluluk`, `çalışkanlık`, `sabır` ve `dürüstlük` değerlerine, `Olmak ve Sahip Olmak` kitabına ilişkin verilerde `tasarruf`, `sorumluluk`, `paylaşma` ve `sabır` değerlerine, `Güzellik ve Çirkinlik` kitabına ilişkin verilerde `estetik`, `duyarlılık`, `saygı` ve `sevgi` değerlerine ve son olarak drama ve film izleme etkinliklerinde `duyarlılık`, `dostluk`, `güven`, `merhamet`, `paylaşma`, `sabır`, `saygı`, `sevgi`, `sorumluluk`, `vefa` ve `yardımseverlik` değerlerine vurgu yapılmıştır. Eylem araştırması deseninin değerler eğitimiyle ilgili tecrübelerin alanyazına yansıtılmasında önemli bir katkısı olduğu düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: İlkokul dördüncü sınıf, değerler eğitimi, eylem araştırması

SUMMARYThe main purpose of this study was to teach values to the fourth grade primary school students with teaching activities prepared regardless of a course or teaching activity. The study includes eight books selected from the book series of `Crunchy Philosophy` and examines the factors that are effective in this process. The research was conducted in a participatory action research design which is one of the qualitative research designs and includes 22 fourth grade students in a state primary school in Karatay, Konya during the spring semester of 2016-2017 academic year. 10 action plans were implemented in the study. In the first action plan, students' preconceptions/opinions about values were determined. In the following eight action plans, the books selected from the `Crunchy Philosophy` series were included. Finally, an action plan related to drama and film watching activity took place. During the research process data were collected through camera recordings, reflective diaries (researcher diary, teacher diary and student diaries), participant observations, interviews with the teacher and students and in-class dialogues. The findings revealed that `respect`, `love`, `justice`, `tolerance` and `empathy` values in students' preconceptions/opinions, `rights` and `responsibility` values in the `Rights and Obligations` book, `respect for nature`, `responsibility` and `scientific` values in the `Nature and Pollution` book, `respect for differences`, `empathy` and `sensitivity` values in the `Violence and Nonviolence` book, `empathy`, `respect`, `sensitivity` and `helpfulness` values in the `Good and Bad` book, `empathy`, `self-awareness`, `respect for differences` and `sensitivity` in the `Me and Others` book, `responsibility`, `hard working`, `patience` and `honesty` values in the `Success and Failure` book, `saving`, `responsibility`, `sharing` and `patience` values in the `Being and Owning` book, `aesthetics`, `sensitivity`, `respect` and `love` values in the `Beauty and Ugliness` book, `sensitivity`, `friendship`, `trust`, `compassion`, `sharing`, `patience`, `respect`, `love`, `responsibility`, `loyalty` and `helpfulness` values in drama and film activities were emphasized. It is thought that the action research design has an important contribution to the literature in terms of reflecting the experiences about values education. Key Words: Primary school students, values education, action research