ASAS kataloğundaki ikiz çift yıldızların fotometrik ve istatistik incelenmesi

Abstract

İkiz çift yıldızların tayfsal dağılımı üzerine yapılmış mevcut araştırmalarda, ikizsistemler tayfsal yörünge parametrelerinden bulunan kütle oranları dikkate alınarakbelirlenmiştir. Bu tezde ASAS kataloğunda ışık eğrileri mevcut olan örten çift yıldızlararasından ikiz olma ihtimali olan adaylar fotometrik yöntemler kullanılarakbelirlenmiştir. Bir çift yıldızın, ikiz çift yıldız olarak kabul edilebilmesi içinbileşenlerinin kütle oranlarının bire yakın (? ≥ 0.95) olması gerekmektedir. Literatürdebu şarta uyan ve ikiz çift yıldız oldukları tespit edilen 36 adet çift yıldız bulunmaktadır.Tayfsal olarak gözlenen sistemlerde birçok seçim etkisi olduğundan, seçim etkileriarındırılmış bir veri seti üzerinden ikiz çift yıldız istatistiğine ihtiyaç vardır. Bu tez ilebilinen ikiz çift yıldızların sayısı arttırılmış ve tayf türlerine göre dağılımlarıbelirlenmiştir. Bunu yapmak için ASAS kataloğundaki tüm örten çiftler (11062 adet)arasından Algol türü olanlar ayıklanmış, bunlardan baş ve yan minimum derinlikleribirbirine yakın olanlar (470 adet) belirlenmiştir. 470 ikiz adayının ülkemizdengözlenebilenleri (240) ayıklanmış ve ayıklananların ışık eğrisi analizi yapılmıştır. Işıkeğrisi analizi sonucunda sıcaklık ve yarıçap oranları 0.95-1.05 aralığında olan 54 adetsistem ikiz olarak kabul edilip kızıllaşmadan arındırılmış gerçek renklerini belirlemekiçin TUG T100 teleskobu ile çok renk fotometrik gözlemleri yapılmıştır. 54 ikiz çiftyıldız arasından gözlemleri bu tez süresince tamamlanan 20 ikiz çift yıldızın renk-renkdiyagramı kullanılarak tayf türleri belirlenmiştir. Tayf türlerinin dağılımı incelenmiş veher hangi bir tayf türünde yoğunlaşma tespit edilmemiştir. Veri setimizde hiçbir O-türüve M-türü sistemin olmaması dikkat çekicidir. Gözlemi yapılmış ancak indirgeme veanaliz süreci tamamlanamayan diğer 35 ikiz çift sistemin tayf türlerinin de istatistikselolarak incelemeye dâhil edilmesi daha güvenilir bir sonuç için gereklidir.ANAHTAR KELİMELER: İkiz çift yıldız, Örten çift yıldız, Fotometrik analiz, RenkRenkdiyagramı.

In existing studies on the spectral type distribution of twin binary stars, twinsystems have been identified, taking into account the mass ratios found in the spectralorbit parameters of the binary stars studied. In this thesis, twin stars with light curves inASAS were identified and photometric methods were used to identify twins. In orderfor a binary star to be regarded as a twin binary, the mass ratios of their componentsshould be close to one (q≥0.95). There are 36 binary stars in the literature that are foundto be twin binary stars. Since these systems have many selection effects, twin binarystars are needed on a data set free of selection effects. With this thesis study, the numberof known twin stars has been increased and their distributions according to their spectraltypes have been determined. To do this, Algol types were extracted from all binaries(11062) in the ASAS catalog, and the primary and secondary minimum depths (470)were determined. Among these 470 twin candidates, those than can be observed in ourcountry (240) are extracted and their light curves were analyzed. As a result of the lightcurve analysis, 54 systems with temperature and radius ratios between 0.95 and 1.05were considered as twin and multi-color photometric observations were made with theTUG T100 telescope to determine the true colors without interstellar reddening.Spectral types were determined using color-color diagram of 20 twin stars whoseobservations among 54 twin stars were completed during this thesis. The distribution ofspectral types was examined and no condensation was detected in any spectral type. It isnoteworthy that there is no O-type and M-type system in our data set. However, it isnecessary to include the spectral types of the other 35 twin pairs, which have beenobserved but the reduction and analysis process could not be completed, for a morereliable statistical conclusion.KEYWORDS: Twin binary star, Eclipsing binary star, Fotometric analysis, ColorColordiagram.