Envârü`l- Aşıkîn ve Muhammediye`de manevi eğitim

Abstract

XV. asrın ortalarından XX. asrın ortalarına kadar en az beş asır boyunca Osmanlı coğrafyası ve Türk dünyasında yaşayan Müslüman halkın İslam algısını, ahlak yapısını ve manevi varlığını oluşturan, geliştiren en önemli kaynaklar arasında, Kur'ân-ı Kerîm ve sahih hadis kitaplarından sonra isimleri ilk sırada sayılabilecek, en çok okunan yahut okuma meclislerinde dinlenen eserler; Yazıcıoğlu Mehmed ve Yazıcıoğlu Ahmed Bîcân kardeşler tarafından kaleme alınmış olan Envârü'l- Âşıkîn ve Muhammediye isimli eserlerdir.Telif tarihleri İstanbul'un fethinin hemen öncesi olan bu eserleri Yazıcıoğlu Mehmed 1449 yılında, Yazıcıoğlu Ahmed Bîcân ise 1451 yılında olmak üzere, ikisi de Gelibolu'da tamamlamışlardır. Bu tarihlerden günümüze kadar, özellikle XX. yüzyılın ilk yarısına kadar yoğunlukla olmak üzere bu eserlerin, Anadolu'nun her köşesinden Rumeli'ye, Kafkaslar'dan Kuzey Afrika'ya, Balkanlar'dan Orta Asya'ya kadar olabildiğince geniş bir coğrafyada ve sayısız insan tarafından okunmuş ya da dinlenmiş olması, söz konusu eserleri oldukça dikkat çekici duruma getirmiştir. Adı geçen eserler araştırıldığında ve incelendiğinde bu eserlerin mahiyet ve muhteviyatına dair elde edilen en önemli sonuç; bu eserlerin, halka, İslam düşüncesine ve ehlisünnet inancına uygun olarak itikadi, amelî ve ahlaki bilgiler sunarak onlara manevi eğitim vermek üzere kaleme alındığının tespit edilmesi olmuştur. Elinizdeki bu çalışma da mezkûr kitaplara ve müelliflerine dair bilgiler vermeyi hedeflemekle birlikte bu kitaplarda sunulan bütün duygu ve düşüncelerden elde edilen sonucu ve örneklemlerini manevi eğitim başlığı altında tespit ederek önce kendimize sonra günümüz insanına yol göstermeyi ve eğitim sistemine ışık tutmayı amaçlamaktadır. Anahtar kelimeler: Eğitim, Maneviyat, XV. yüzyıl, Osmanlı, Ahlak, İtikat, Envârü'l- Âşıkîn, Muhammediye, Ahlaki Eğitim.

Envârü'l- Âşıkîn and Muhammediye are the works which were written by Yazıcıoğlu Mehmed and Yazıcıoğlu Ahmed Bîcân brothers. These work consisted of the Islamic perception, the moral structure and spiritual existence of many people who lived in the Ottoman geography and Turkish world from the 15th century to the 20th century. It is highly possible that the most common work in this field after the Qur'an and the Hadith books were Envârü-l Âşıkîn and Muhammediye.Both of these works written in 1449 and 1451, just before the conquest of Istanbul, were written in Gallipoli by the two brothers. From that time until the middle of the 20th century, these works has have been read with love and attention in every corner of Anatolia, in Balkans, in Rumelia, in the Northern Africa and in many countries in Middle Asia. This situation has brought a remarkable position in terms of examining the mentioned works in terms of educational values.As a result of the findings of our work on these books; It is confirmed that they are moral and spiritual educational books belonging to the belief of the Islamic covenant and they are written for the people.With stating the characteristics of the mentioned books and authors, this Master's study also tries to identify and demonstrate the result, obtained from the emotions and thoughts presented in the books, under title of the spiritual education.Key Words: Education, Spiritualty, 15th century, Ottoman, Morals, Faith, Envârü'l- Âşıkîn, Muhammediye, Moral Education.