Sitotoksik kemoterapi sonrasında gelişen nötropenide G-CSF kullanımı

Abstract

63 ÖZET Kemoterapi sonrası gelişen nötropeninin tedavisinde G-CSF kullanımının etkinliği ve sonuçlarını değerlendirmeye yönelik bu çalışmada Ocak 1992 - Ocak 1994 yılları arasında Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı, Hematoloji - Onkoloji ünitesinde 80 nötropenik hasta çalışma kapsamına dahil edilmiştir. Hastaların yarısına G-CSF uygulanırken diğer yarısı ilaçsız gözlenmitir. Çalışmamızda, G-CSF, kemoterapi sonrasında gelişen nötropeninin tedavisinde kullanılmıştır. Etkinliği, tedavi sonuçlan ve yan etkilerinin değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonuçlarının değerlendirilmesi ile G-CSF'nin kanser kemoterapisi sonrasında gelişen nötropeninin sıklığını, süresini azalttığı belirlenmiştir. G-CSF kullanımı ile nötropeninin düzelmesi için geçen sürenin ortalama 11.4 +/- 2.94 günden 4.35 +/- 1.42 güne indiği belirlenmiştir. Bu sürenin hastalığın başlangıcı ve kemoterapiye başlama süresi ile ters orantılı olduğu belirlenmiştir. Mutlak nötrofil sayısında kontrol grubuna göre anlamlı bir artışı kontrol grubundan çok daha kısa sürede elde edilmesini sağlamıştır. Başlangıçta ortalama 320 +/- 119.18 olan MNS'sının 5.gün sonunda ortalama 4340 +/- 1567.26 olarak bulunmuştur. Total lökosit sayısında artış elde edilmesine rağmen lenfosit, monosit ve eozinofil sayılarında; trombosit sayısında ve Hb değerlerinde değişme gözlenmemiştir. Kontrol grubundaki hastaların % 42.5'inde enfeksiyon saptanırken G-CSF alan grupta % 20 hastada enfeksiyon saptanmıştır. Enfeksiyon insidansında anlamlı azalma sağlanmıştır. Sepsis sayısının 7 hasta (% 10) olduğu kontrol grubuna karşın çalışma grubunda 4 hastada (% 17.5) sepsis saptanmıştır, istatiksel olarak anlamlı olmasada sepsis insidansını yarıya yakın azaltmıştır. Nötropenik ateş insidansını ve ateşli günlerin süresini azaltmıştır. Kontrol grubunda 17 hastada ateş saptanmışken çalışma grubunda 8 hastada ateş saptanmıştır. Ateşli gün sayısı ortalama 11.2 +/- 2.06 olan kontrol grubuna göre çalışma grubunda 5.03 +/- 1.42 gün olarak bulunmuştur. Antibiyotik kullanımının ortalama 17.75 +/- 2.61 gün olduğu çalışma grubuna nazaran G-CSF kullanımı ile bu süre ortalama 10.5 +/- 2.43 güne indirilmiştir. Çalışma boyunca gözlenen en önemli yan etki kemik ağrısı olurken malign hastalığın gidişinde hiç bir beklenmedik belirti gözlenmemiştir. G-CSF'nin kanser kemoterapisi sonrasında gözlenen nötropeninin ve nötropeniye bağlı komplikasyonların tedavisinde güvenli bir biçimde kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.