Öğretmenlerin iş motivasyonlarıyla öğretmen liderliği arasındaki ilişki

Abstract

Bu çalışmanın amacı, öğretmenlerin liderlik davranışlarını sergileme düzeyleri ve iş motivasyonlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi ve iş motivasyonu ile öğretmen liderliği davranışları arasındaki ilişkinin belirlenmesidir. Bu çalışma nicel bir araştırma olup ilişkisel tarama ve karşılaştırma modelindedir. Araştırmanın çalışma evreni 2018-2019 eğitim-öğretim yılında Konya ili Meram ilçesinde devlet ilkokulu ve ortaokulu ile özel ilköğretim okullarında değişik branş ve yaşlarda görev yapan 1249 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmada örnekleme girecek okulların belirlenmesinde ise iki aşamalı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Bu kapsamda araştırmaya 334 kişi dâhil edilmiştir. Öğretmenlerin liderlik davranışlarını sergileme düzeylerini ölçmek için Beycioğlu (2009) tarafından geliştirilen `Öğretmen Liderliği Ölçeği` kullanılmıştır. Öğretmenlerin iş motivasyonunu ölçmek için Çivilidağ ve Şekercioğlu (2017) tarafından geliştirilen `Çok Boyutlu İş Motivasyonu Ölçeği` kullanılmıştır. Araştırma kapsamında toplanan verilerin analizinde Mann-Whitney U Testi, Kruskall-Wallis H Testi ve Spearman Brown Testi kullanılmıştır. Analizler için elde edilen sonuçlar 0.05 anlamlılık düzeyinde yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda şu bulgulara ulaşılmıştır: Öğretmenlerin çok boyutlu iş motivasyonlarının alt boyut puan ortalamaları; yaş, eğitim düzeyi, okuldaki görev süresi, okul kademesi değişkenlerine göre anlamlı bir şekilde farklılaşmazken, cinsiyet, mesleki deneyim ve okul türü değişkenlerine göre anlamlı bir şekilde farklılaşmaktadır. Öğretmen liderliğinin alt boyut puan ortalamaları; eğitim düzeyi, mesleki deneyim, okul türü değişkenlerine göre anlamlı bir şekilde farklılaşmamaktadır. Ancak cinsiyet, yaş, okuldaki görev süresi ve okul kademesi değişkenlerine göre öğretmen liderliğinin alt boyut puan ortalamaları anlamlı bir şekilde farklılaşmaktadır. Öğretmenlerin çok boyutlu iş motivasyonları ile öğretmen liderliği arasındaki ilişki incelenmiş ve `Çok Boyutlu İş Motivasyonu Toplam` puanı ile `Liderlik Davranışları Genel Toplam` puanları arasında negatif yönde ve düşük düzeyde bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Konya ili meram ilçesinde yapılan bu çalışma Karatay ve Selçuklu ilçelerindeki resmi ve özel okullarda da yapılarak daha genelleyici sonuçlara ulaşılabilir.

The purpose of this research is to investigate the levels of teachers' leadership behaviors and job motivation in terms of different variables and to determine the relationship between work motivation and teacher leadership behaviors. This study is a quantitative research and is in the relational screening and comparison model. The study population of the research consists of 1249 teachers working in different branches and ages in public primary and secondary schools and private primary schools in Meram district of Konya province in 2018-2019 academic year. In the research, two-stage sampling method was used to determine the schools to be sampled. In this context, 334 people were included in the research. Teacher Leadership Scale developed by Beycioğlu (2009) was used to measure the leadership levels of teachers. The Multidimensional Job Motivation Scale developed by Çivilidağ and Şekercioğlu (2017) was used to measure job motivation. Mann-Whitney U and Kruskall-Wallis H and Spearman Brown tests were used to analyze the data collected within the scope of the research. The results obtained for the analyzes were interpreted at 0.05 significance level. As a result of the research, the following findings were reached: Sub-dimension mean scores of teachers' multi-dimensional job motivations; While age, education level, duration of school at school do not differ significantly according to school level variables, gender, professional experience and school type varies significantly. Sub-dimension mean scores of teacher leadership; education level, professional experience, school type do not differ significantly. However, the sub-dimension mean scores of teacher leadership differ significantly according to the variables of gender, age, school duration and school level. The relationship between teachers' multidimensional job motivations and teacher leadership was examined and it was determined that there was a negative and low level relationship between `Multidimensional Job Motivation Total` score and `Leadership Behaviors Overall Total` scores. This study was carried out in the district of Meram in Konya, but it can be performed in public and private schools in Karatay and Selçuklu districts, so more generalizing results can be achieved.