Kronik viral karaciğer hastalığında serum interlökin-1beta, solübl İL-2 reseptörü, interlökin-6 ve tümör nekroz faktörü-alfa düzeyleri

Abstract

9. ÖZET Kronik hepatitin etyopatogenezi konusunda; yeni hepatit virüslerinin (viral etyoloji) ve sitokinlerin rolünün araştırılması (immün etyoloji), son yıllarda üzerinde durulan en önemli iki konu haline gelmiştir. Sitokinler, immün sistemin efektör molekülleridir. Sitokinlerin ölçümü, bize immün aktivasyon yönünden direkt bilgi verebilmektedir. Viral hepatite bağlı karaciğer hasarında, serum sitokin düzeylerinde değişiklikler meydana gelmektedir. Bunlar bize, immün sistemin karaciğer hasarındaki rolü hakkında veriler sağlamaktadır. Bu çalışmada, 21 kronik hepatit B'li, 10 kronik hepatit C'li, 31 sirozlu ve 9 HCVli hemodiyaliz hastasından oluşan toplam 71 hasta ve 20 sağlıklı kişide, serumdaki serbest (uyarılmamış) lL-1p, SİL-2R, İL-6 ve TNF-a düzeylerini inceledik. Hastaların yaşları ile kontrol grubunun yaşları arasında anlamlı fark bulunmadı (p>0.05). Hastalarda serum SİL-2R, İL-6 ve TNF-a düzeyleri, kontrol grubuna göre anlamlı olarak yüksekti (sırasıyla p<0.001, p=0.001, p<0.05). lL-1p ise, sirozlu üç hasta dışında saptanamaz düzeydeydi. Gruplar arasında, SİL-2R, İL-6 ve TNF-a düzeylerinde anlamlı farklar vardı (p<0.001). SİL-2R düzeyleri, HCVli hemodiyaliz hastalarında yüksek bulundu(p<0.001). Ayrıca, kronik hepatit B ve C'li hastalarda da, kontrol grubundan yüksekti (sırasıyla p=0.016, 0.011). İL-6 düzeyleri sirozlu grupta yüksekti (p<0.001). TNF-a düzeyleri, HCVli diyaliz hastalarında, kronik hepatit B, C ve kontrol grubuna göre yüksekti (sırasıyla p=0.003, p=0.003, p=0.001). Albümin düzeyleri, sirozlu ve HCVli hemodiyaliz hastalarında düşüktü (p<0.001). ALT düzeyleri, kronik hepatit B'li hastalarda, kontrol grubundan yüksekti (p=0.002). AST -78-düzeyleri, kronik hepatit B'li ve sirozlu hastalarda, kontrol grubundan yüksekti (sırasıyla p=0.005, 0.001). PTZ düzeyleri, sirozlu hastalarda yüksekti (p<0.002). Box plot grafileri incelendiğinde, serum İL-1 ve İL-6 ortalama düzeyleri sirozlu hastalarda, SİL-2R ve TNF-a ortalama düzeyleri ise HCV'li hemodiyaliz hastalarında yüksekti. Tüm değişkenler arasında korrelasyonlar yapıldığında, SİL-2R düzeyleri ile İL-6 ve TNF-a, PTZ ile İL-1 ve İL-6 düzeyleri arasında pozitif; SİL-2R ve İL-6 düzeyleri ile albümin düzeyleri arasında negatif korrelasyonlar vardı. Ayrıca, PTZ ile İL-1, İL-6, AST ve Knodell derecesi arasında; Knodell derecesi ile AST arasında; Knodell evresi ile AST ve ALT arasında pozitif korrelasyonlar vardı. Knodell evresi ile AST arasındaki korrelasyon, ALT'ye göre daha güçlüydü (sırasıyla r=0.47, p=0.015; r=0.40, p=0.043). PTZ ile albümin arasında ise; negatif, güçlü korrelasyon vardı (r=-0.56, p<0.001). incelenen değişkenlere cut-off değerleri verilerek yapılan çalışmada; albüminin <2.5 olduğu grupta SİL-2R; PTZ>16 sn. ve Child evresi C olan hastalarda İL-6 anlamlı olarak yüksek bulundu. ALT düzeylerinin <, 50 ve > 50 olduğu gruplarda, sitokinler açısından fark bulunmadı. HBV DNA, HCV RNA ve İFN kullanımı açısından yapılan karşılaştırmalarda, sitokin düzeyleri açısından anlamlı fark saptanmadı. özetle diyebiliriz ki; kronik karaciğer hastalıklarında, bazı sitokinler upregüle olmuştur ve bunlar, immünite orijinli hasarı yansıtmaktadır. SİL-2R, TNF-a ve İL-6 düzeyleri, normal kişilerden yüksek ve kendi aralarında pozitif korrele bulunmuştur. Bu sitokinlerin ölçülmesi ile, belki ilerde biyopsiye gerek kalmadan karaciğer hasarını değerlendirmek mümkün olacaktır. Ayrıca bu sitokinler, hastalığın şiddetinin ve tedaviye cevabın araştırılmasında, HBV DNA, HCV RNA ve ALT rutin tetkiklerine yardımcı olabilecektir., İL-6, sirozda ve Child C evresinde, fibrozis derecesi ile orantılı olarak artmış bulundu. Bu bakımdan İL-6, kronik hepatit evresinin değerlendirilmesinde faydalı olabilir. -79-Sitokinler, immün aktivasyon ile, doku hasarı veya viral klirense yol açabilmektedir. O halde kendileri mi, yoksa antagonistleri mi tedavide kullanılabilir ? Bu sorunun cevabını yapılacak araştırmalar verecektir. -80-