Atak ve atak-dışı dönemdeki ailesel akdeniz ateşi hastaları ile birinci derece yakın akrabalarında interlökin-1beta düzeyleri

Abstract

ÖZET ATAK VE ATAK-DIŞI DÖNEMDEKİ AİLESEL AKDENİZ ATEŞİ HASTALARI İLE BİRİNCİ DERECE YAKIN AKRABALARINDA İNTERLÖKİN-ip DÜZEYLERİ Ailesel Akdeniz ateşi (familial Mediterranean fever-FMF) otozomal resesif geçişli, reküren ateş, peritonit, artrit ve pleurezi ataklarıyla karakterize genetik bir hastalıktır. Akut faz cevabı hastalığın iyi bilinen bir yönüdür. Halen, hastalığın patogenezi ve akut faz cevabının mediatörleri (sitokinler) tam olarak anlaşılamamıştır. Birçok enflamatuar durumda akut faz cevabının oluşumuna aracılık eden proinflamatuar bir sitokin olan IL-ip'nın FMF'deki olası rolünü aydınlatmak amacıyla, klinik kriterlere göre `kesin FMF` tanısı almış ve hepsi kolşisin kullanmakta olan hastalar, hastaların birinci derece yakın akrabaları (ana-baba ve çocuk) ve sağlıklı kontrollerden oluşan toplam 107 olgu [ 16 akut atak FMF (5 kadın, 11 erkek), 37 atak- dışı FMF (19 kadın, 18 erkek), 44 hasta yakını (heterozigot, 25 kadın ve 19 erkek), 10 sağlıklı kontrol (5 erkek ve 5 kadın)] çalışmaya alınmıştır. Bazı olgularda birden çok ölçüm yapılmış olması nedeniyle toplam 144 veri elde edildi (23 akut atak FMF, 52 atak-dışı FMF, 59 heterozigot akraba 10 sağlıklı kontrol). FMF dışında herhangi bir hastalığı olanlar çalışmaya alınmadılar. Gurupların İL- ip median değerleri, A gurubunda (akut atak FMF gurubu) 3.04 pg/mL, Bl gurubunda (kanı sabah alınan atak-dışı FMF gurubu) 4.03 pg/mL, B2 gurubunda (kanı akşam alman atak-dışı FMF gurubu) 2.41 pg/mL, Cl gurubunda (kanı sabah alınan heterozigot akraba gurubu) 3.29 pg/mL, C2 gurubunda (kanı akşam alman heterozigot akraba gurubu) 2.62pg/mL, sağlıklı kontrol gurubunda 3.93 pg/mL olarak bulundu. Guruplar arasındaki farklar istatistiksel olarak anlamlı değildir (Kruskal Wallis testi, ki kare=5.96, P=0.3). Akut atak gurubunda 3 olgunun sonucu 0 olarak ölçülmüştür (yöntemin sensitivite sınırlan dışında, çok düşük). Hem akut atak hem de atak-dışı FMF guruplarında kadınların median İL- ip düzeyleri erkeklerden yüksek bulundu. Akut atak gurubundaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulundu (Mann Whitney U testi U=31.5, P=0.046). Hem atak-dışı FMF guruplarında hem de heterozigot akraba guruplarında sabah İL- ip düzeyleri akşam 33değerlerine göre daha yüksek bulundu. FMF guruplarındaki fark istatistiksel olarak önemlidir (Mann Whitney U testi U=227, P=0.04). Fakat hem sabah hem de akşam saatlerinde kanı alınmış subguruplarda akşam İL- ip düzeyleri daha yüksek çıktı. Aradaki fark istatistiksel olarak anlamlı değildir (Wilcoxon testi, B gurubunda P=0.7, C gurubunda P=0.1) FMF guruplarında ekstrem değerler daha sık gözlenmektedir. Ekstrem değerlere sahip olguların İL- ip düzeyini yükseltebilecek diğer nedenler açısından daha detaylı klinik ve gerekirse laboratuar incelemeye tabi tutulması ve akut atak seyrinde IL-ip düzeyinin değişiklik gösterip göstermediğinin anlaşılması durumunda İL- İp mn FMF patogenezindeki rolü daha net bir biçimde anlaşılacaktır. 34

SUMMARY IL-ip LEVEL IN ATTACK AND ATTACK FREE FAMILIAL MEDITERRANEAN FEVER (FMF) PATIENTS AND THEIR FIRST DEGREE RELATIVES Familial Mediterranean fever (FMF) is an autosomal recessive genetic disease, characterized by recurrent self-limited attacks of fever, peritonitis, arthritis and pleurisy. Acute phase response is a well known aspect of the disease, yet mediators of acute phase response and pathogenesis are not understood exactly. This study is designed to elucidate the role of IL-1 p, if any, in FMF. IL-ip is a proinflammatory cytokine of IL-1 family, responsible for acute phase response in many conditions. Attack-FMF patients, attack-free FMF patients (all diagnosed as definite FMF by clinical criteria and all using colchicine), their first degree relatives (parents and children of the patients only, all of whom are necessarily heterozygote for FMF) and healthy controls are included in the study. A total of 107 cases [16 attack-FMF patients (5 female, 11 male), 37 attack-free FMF patients (19 female, 18 male), 44 heterozygote cases (25 female, 19 male)] were studied. A total of 144 measurements of the IL-ip were available (23 from acute attack-FMF patients, 52 from attack-free patients, 59 from heterozygote relatives and 10 from healthy controls). Cases having diseases other than FMF have been excluded. Median values of IL-1 p were 3.04 pg/mL in group A (attack-FMF patients), 4.03 pg/mL in group Bl (attack-free FMF patients whose blood samples were collected in the morning ), 2.41 pg/mL in group B2 (attack-free FMF patients whose blood samples were collected in the evening), 3.29 pg/mL in group CI (heterozygote relatives of the FMF patients whose blood samples were collected in the morning), 2.62 pg/mL in group C2 (heterozygote relatives of the FMF patients whose blood samples were collected in the evening) and 3.93 pg/mL in control group. Differences between groups were not statistically significant (Kruskal Wallis test, chi square=5.96, P=0.3). Interestingly, three cases from acute attack group had no IL-ip detectable (very low). 35Females have higher median IL-ip values than males both in attack and attack- free FMF groups. The difference in attack-FMF group is statistically significant (Mann Whitney U test, U=3 1.5, P=0.046). Median morning IL-ip values of both attack-free FMF and heterozygote groups are higher than the evening values. The difference between FMF groups is statistically significant (Mann Whitney U test, U=227, P=0.04). But in subgroups in which both morning and evening blood samples were available, the evening values were higher than the morning values. These differences between subgroups were not statistically significant (Wilcoxon test, P=0.7 for group B, P=0.1 for group C). Extreme values are more frequently observed in FMF groups. A more detailed clinical and laboratory examination of these cases to exclude other causes which may lead to IL-ip elevation together with serial determination of IL-ip during acute FMF attacks will determine the role of IL-ip in pathogenesis of FMF more precisely. 36