D.Ü.T.F. yenidoğan servisindeki bebek ölüm nedenlerinin retrospektif değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi yenidoğan servisine 10.11.1992 ile 23.9.1998 talihleri arasında yatan hastalar durum tespiti için değerlendirmeye alındı. Kayıtlı bilgileri bulunabilen 3.2 yıllık süre (gün sayısı 1158) incelendi. Servisimize toplam 3091 hasta yatmış olup bunlardan 601 tanesi ölmüştü. Mortalite oranımız % 19.44 idi. Hastaların ön tanılarına göre sayıları, yatan tüm hastaların sayışma oranı, ölenlerin sayısı, tüm ölümler içindeki oram ve hastalığa yakalananların mortalite oram tespit edildi. Ölenlerin kayıtlı bilgilerine erişebildiğimiz 287 hastanın cinsiyetleri, kaç günlük oldukları, anne-baba yaşlan, annelerin prenatal özellikleri, soy geçmiş özellikleri, ön tanılan, fizik muayene bulguları, laboratuvar değerleri, günlük progres bilgileri değerlendirildi. Tüm ölümlerden elde edilen bulgular şunlardır; kliniğimize en çok yatış ön tanılan hiperbilirubinemi % 31.1, prematürite problemleri % 21.8, sepsis % 15.8, perinatal asfiksi % 7.5 olarak bulundu. En sık ölüm nedenleri sıralandığında; prematürite problemleri % 39.5, sepsis % 23.6, perinatal asfiksi, HİE ve doğum travmalan %10.4, hiperbilirubinemi % 7.2 olarak bulundu. Detaylı incelenen 287 ölüm vakasında erkekler çoğunlukta idi. İlk 24 saatte en çok yatış ve ölüm görüldü. Erken neonatal mortalitede en sık sebepler ise prematürelik soruman % 39.5, sepsis % 34.3, perinatal asfiksi, HİE ve doğum travmalan % 9.8, immatürite % 8.1 iken geç neonatal mortalitede en sık sebepler sepsis % 81, -' bronkopnömoni ve kalp yetmezliği % 7.1 olarak bulundu. Prematüre ve miadındaki hastalarda ölüm sebepleri incelendi. Prematür olanların sayısı 170 (% 59.2), miadında olanların sayısı 117 (% 40.8), prematürlerde en sık ölüm nedenleri; RDS % 41.2, sepsis % 28.8, immatürite % 11.8, perinatal asfiksi % 8.3 iken, miadında doğanlarda; sepsis % 58.1, perinatal asfiksi, HİE ve doğum travması % 24.9, mekonyum aspirasyonu % 7.6 olarak bulundu. Anne yaşlan 16-49 ortalama 26.3±6.1, anne-baba akrabalık oram % 40 idi. Gebelik sayısı ortalaması 3.58±2.68, primiparlar % 24.4, dört ve üstü gebelik % 39.4, 10 ve üstü gebelik % 5 idi. Doğum sırasındaki yardımcılar değerlendirildi. Doğumların % 77.8'i sağlık kurumlarında doğmuştu. Doğumların % 80.8'i NVY ile olmuştu. Hastaların geliş şikayetleri sıklık sırasına göre; erken doğum (% 38.7), inleme (% 30.3), morarma (% 24.4), emmeme (% 19.9), zor doğum (% 11.1) ve sarılık (% 10.4) idi. Hastalann geliş fizik muayenelerinde genel durumu kötü olanlar % 78.75, orta olanlar % 21.25 idi. 68İlk muayenede inleme % 86.4, interkostal ve subkostal çekilme % 82.9, spontan aktivite olmaması % 46.7, azalmış olması % 41.5, normal olanların oram % 11.8 olarak bulundu. İncelenen 287 hastanın ölümüne neden olabilecek bir ya da birden fazla sebepler incelendiğinde en sık prematüre problemleri % 51.2, sepsis % 40.7, perinatal asfiksi % 22, immatürite % 10.8 olarak bulundu. Ölüm sebeplerinden en sık olanlar detaylı olarak incelendi. Dünyada yenidoğan mortalite durumları değerlendirildiğin de PNMH dünyada az gelişmiş ülkelerde binde 120-130, Türkiye'nin de içinde bulunduğu gelişmekte olan ülkelerde binde 45-50, gelişmiş ülkelerde ise binde 10-15 civarında olduğu bildirilmektedir. İncelememizde yenidoğan mortalite oranımız % 19.44 idi. Selçuk Üniversitesinde 1992-1996 yıllarında neonatal mortalite oram % 16.07, Dokuz Eylül Üniversitesinde 1994-1995'de yapılan çalışmada % 14.4 mortalite oram bulunmuştur. Prematür hastalarımızda mortalite oram % 35 idi. Selçuk Üniversitesinde 1990 yılında prematür mortalitesi oram % 30.4, Ankara Hastanesinde 1994-1995'de % 41 olarak bulunmuştur. Hastaların annelerinin gebelik sayısı değerlendirildiğinde ortalama gebelik sayısı 3.58± 2.68bulunmuştu. Adana'da bu oran 2.0± 0.34 olarak bulunmuştur. Alınabilecek tedbirler olarak; PNMH azaltmak için gebelikler yalandan izlenmeli, prenatal bakım yapılmalı, kadınların (ebeninelerin) doğum yaptırmaları önlenmesi için 1. ve 2. basamak sağlık hizmetleri yaygınlaştırılmalı, eğitim faaliyetlerine önem verilmeli, yenidoğan servislerinin yeterli teknik donanım ve ekipman sağlanmasının gerekliliği üzerinde duruldu. 69