Postmenapozal kadınlarda tibolon tedavisinin femoral arter kan akımı üzerindeki etkileri

Abstract

33 ÖZET Amaç: Çalışmamızın amacı, hormon replasman tedavisinin arteriyal kan akım hızı ve kardiyovasküler sistem üzerindeki etkilerini incelemektir. Çalışmanın yapıldığı yer: Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi (D.Ü.T.F.) Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı, Diyarbakır. Materyal ve Metod: Ocak 2000 ile Aralık 2000 tarihleri arasında menopoz polikliniğine başvuran, en az 1 yıl ve üzerinde menopozda olan, daha önce HRT kullanmamış 52 kadın prospektif olarak çalışma kapsamına alındı. Bunlardan 12 olgu kontrole gelmediği için çalışma dışı bırakıldı. Düzenli kontrole gelen 40 olgu çalışma kapsamına alındı. Olgular iki ayrı gruba ayrıldı. Her iki grupta da renkli Doppler ultrasonografi ile alt ekstremite arteriyal kan akım hızları cm/sn olarak ölçüldü. Birinci gruba (n=28) 2.5 mg Tibolon verilirken, ikinci gruba (n=12) hiçbir tedavi verilmedi. Olguların tedavi öncesi alt ekstremite arteriyal Doppler ölçümleri yapıldı. Tedavinin başlamasından 12 Hafta sonra olgular kontrole çağrıldı ve arteriyal Doppler ölçümleri tekrarlandı. Arteriyal Doppler ölçümleri a. femoralisin dalları (ana femoral, yüzeyel, derin ve distal) ile A.poplitealis arasındaki arterlerden alındı. İstatistiksel ölçümler SPSS for Windows 10 programında yapıldı. Grupların karşılaştırılmasında Wilcoxon Rank Sum test kullanıldı. Bulgular: Olguların ortalama yaşı 49.50±3.71 ortalama menopoz süresi 2.65±2.09 olarak bulundu. Her iki grubun demografik özellikleri arasında anlamlı fark yoktu. (p>0.05). Tibolon kullanan grupta (n=28) ana femoral arterde Vmax (cm/sn) hızı 77.16±16.82'den 69.85±9.90'a (p<0.05), derin femoral arterde 53.05±11.26'dan 47.39±7.20'ye (p<0.05), yüzeyel femoral arterde 76.46±12.09'dan 75.73±9.99'a (p>0.05), distal femoral arterde 54.43±16.46'dan34 48.50±9.56'ya düştüğü bulundu(p<0.05). ilaç almayan kontrol grubunda (n=12) ise ölçümler arasındaki fark anlamlı bulunamadı (p>0.05). Tartışma: Postmenopozal dönemde HRT uygulanan kadınlarda, tedavinin etkinliğini saptamak için noninvazif bir girişim olan renki Doppler ultrasonografi kullanılabilir. Doppler ultrasonografik ölçümleri; arterin çapı, derinliği ve uzunluğundan etkilenmemesinin yanı sıra, uygulanım kolaylığı sunmaktadır. HRT ile arterlerin kas (tunica muscularis) tabakasında bulunan östrojen reseptörlerine etki ederek erken dönemde nitrik oksit salınımı ve vazodilatasyona neden olur. Uzun dönemde vasküler hasarı ve aterosklerozu önlediği saptanmıştır, östrojen bu etki ile arteriyal kan akımı, pulsatilite, rezistans indeksi ve impedansta azalmaya neden olmaktadır. Uzun süreli yapılan çalışmalarda östrojenin arteriyal sistem üzerine olan bu olumlu etkilerinin devam ettiği görüşü hakimdir. Çalışmamızda arteriyal kan akım hızının azalması, östrojenin bu etkisini yansıtmaktadır. Sonuç: Çalışmamızda tibolon kullandığımız olgularda alt ekstremite arteriyal kan akım hızı üzerinde önemli azalmaya neden olduğu, postmenopozal semptomlarda ve cinsel fonksiyonlarda olumlu düzelme olduğunu tespit ettik. HRT'hin endikasyon ve kontrendikasyonları gözönüne alınarak ateroskleroz, osteoporoz, koroner kalp hastalıklarının oluşmasını engelleyeceği düşüncesiyle perimenopozal dönemden itibaren yaşlardan sonra olumlu bir yaklaşım olacağı kanaatindeyiz. Anahtar kelimeler: Menopoz, HRT kardiyovasküler sistem, Doppler, tibolon.