Sağlık hizmetlerinde genişletilmiş özerklik ilkesine doktor ve hemşirelerin bakışı: Bir alan araştırması

Abstract

Bireyselleşen ve yalnızlaşan toplumda kişisel sorumluluklara verilen değerdeki değişmeyle birlikte hastanın kendi bedeni üzerindeki sahipliği artmıştır. Değişen değerler hastanın eş zamanlı karar vericiliğinin ötesinde, geleceğe yönelik açıklamalarını da bağlayıcı kılmayı gerektirmiştir. Böylece karar verme yetisinden yoksun kişiler adına alınacak tıbbi kararlarda insan onuru ve özerkliğe saygı en yüksek derecede korunabilecektir. Karar verme yetisinin kaybedildiği dönemlere ait tercihleri bildiren genişletilmiş özerklik ilkesi hastanın kişiselleşmiş esenliğinin bilinmesini sağlamaktadır. Böylece genişletilmiş özerklik ilkesi ile hastanın önceden açıklamış olduğu istekleri güvence altına alınmaktadır.Bu çalışmanın amacı sağlık hizmeti sunumunda genişletilmiş özerklik ilkesi ve onun uygulama alanı olan ileriye dönük hasta talimatı hakkında doktor ve hemşirelerin bilgi ve tutumlarının belirlenmesidir. Araştırmada hasta özerkliği, genişletilmiş özerklik ve ileriye dönük hasta talimatı konusunda literatür taraması yapılmıştır. İlgili literatür incelenerek sağlık çalışanları için kişisel bilgi ve genişletilmiş özerklik ilkesi bilgi ve tutum sorularından oluşan anket formu oluşturulmuştur. Tanımlayıcı istatistikler ve iki kategorik veri arasındaki ilişkiyi incelemek için ki-kare testi yapılmıştır. Ayrıca değişkenlerin ilişki düzeyini tespit etmek için Contingency Coefficient, Cramer's V değerleri incelenmiştir. Araştırmaya katılanların %51,9'u hemşire, %32,3'ü araştırma görevlisi hekim, %15,9'u öğretim üyesidir. Katılımcıların %46,8'i sağlık hizmeti sunumunda genişletilmiş özerklik ilkesini desteklemektedir. Ancak %53,8'inin ileriye dönük hasta talimatı konusunda bilgi düzeyinin zayıf olduğu tespit edilmiştir. Katılımcıların uzmanlık alanı ve ünvanı ile bilinci kapalı hastanın özerkliğini kullanabilme durumu arasında anlamlı ve düşük düzeyde ilişki tespit edilmiştir (p<,05). Katılımcıların %77,9'u genişletilmiş özerklik ilkesinin uygulama alanı olan ileriye dönük hasta talimatı mevzuatla açık bir şekilde belirlenmesini gerekli görmektedir. Katılımcıların %65,1'i ileriye dönük hasta talimatının sağlık hizmetleri için rehber bir uygulama olduğu ve bilinci yerinde olan herkes tarafından verilmesi gerektiğini desteklemektedir. Hasta hakları konusunda doktorların yarıdan fazlasının (%54,2) orta, hemşirelerin yarıdan fazlasının ise (%56,5) iyi düzeyde bilgiye sahip olduğu görülmektedir.Sonuçlar incelendiğinde uluslararası literatürde yoğun tartışılan genişletilmiş özerklik ilkesinin katılımcıların yaklaşık yarısı tarafından desteklendiği, ancak ileriye dönük hasta talimatının katılımcıların büyük çoğunluğu tarafından bilinmediği görülmektedir. Katılımcıların çoğunluğu genişletilmiş özerklik ilkesinin ve onun uygulama alanı olan ileriye dönük hasta talimatı ile ilgili yasal düzenlemenin yapılması gerektiğini belirtmektedir. Araştırmaya katılan hemşirelerin doktorlardan daha paternalist olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca katılımcıların tıp etiği ve özellikle hasta hakları bilgi seviyelerinin düşük düzeyde olduğu belirlenmiştir.

With the change in the value given to individual responsibilities in the individualized and isolated society, the ownership of the patient on his own body has increased. The changing values beyond the patient's simultaneous decision-making its future-oriented instructions also must be binding. Thus, it will be maintained human dignity and respect for autonomy at the highest level in the medical decisions to be taken in the name of those who lack the ability to make decisions. The extended autonomy principle, which informs the preferences of the periods in which the decision-making capacity has been lost, provides the knowledge of the patient's personalized well-being. Thus, with the principle of extended autonomy requests that the patient has already announced are guaranteed.The purpose of this study is to determine the knowledge and attitudes of physicians and nurses about the principle of extended autonomy in the provision of health care services and the advance directive that are the field of application. In the study was performed literature search about on patient autonomy, extended autonomy and advance directive. By examining the related literatüre was formed personal information for health professionals and principle of extended autonomy consists of information and attitude questions questionnaire form. It was performed the chi-square test to examine the relationship between descriptive statistics and two categorical data. In addition, Contingency Coefficient and Cramer's V values were examined to determine the relationship level of variables.Survey participants are nurses 51,9%, research assistants 32,3%, faculty member 15,9%. 46,8% of the participants supported the principle of extended autonomy in health service delivery. However, 53,8% of them were found to have poor knowledge about advance directive. It was found significant and low level of association between participants' expertise field and title and the capacity to use autonomous incompetence patient (p<,05). 77,9% of respondents think that it is necessary to clearly define the advance directive, which is the application area of the principle of extended autonomy with the legislation. 65,1% of the participants supported the fact that advance directive was a guideline for health care services and should be provided by everyone at the know-ment. More than half of the doctors (54,2%) are in the middle, and more than half of the nurses (56,5%) are in good knowledge.When the results are examined, it is seen that the principle of extended autonomy, which is extensively discussed in international literature, is supported by about half of the participants. However, it appears that the advance directive is not known by the vast majority of participants. The majority of participants states that should be done legal regulation concerning the principle of extended autonomy and for advance directive which is its application field. Nurses participating in the research were found to be more paternalistic than doctors. In addition, it has been determined that medical ethics and especially patient rights information levels are low.