Gebelerde hipertansiyonun psikososyal sağlık üzerine etkisi

Abstract

Kadın hayatının önemli evrelerinden olan gebelik, normal seyredebildiği gibi gebelikle birlikte oluşan bazı hastalıklar hem gebede hem de fetusta olumsuz etkiler oluşturabilir. Yüksek riskli gebelik fiziksel, psikolojik, sosyal ve ekonomik açıdan büyük bir sağlık sorunudur. Riskli gebelikler, anne, fetüs veya yeni doğanın doğum öncesi veya sonrası artmış morbidite ve mortalite riski bulundurma durumudur. Gebelikte en fazla görülen tıbbi komplikasyon hipertansif bozukluklardır. Hipertansif bozukluklar maternal ve perinatal mortaliteyi oldukça arttırmaktadır. Bu araştırma, gebelik nedeniyle polikliniğe başvuran kadınlarda gebeliğe bağlı hipertansiyon sıklığını ve gebelerin psikososyal sağlık durumunu değerlendirmek amacıyla yapılmıştır.Araştırma örneklemini on sekiz yaş üzerinde olan 306 gebe oluşturmuştur ve tanımlayıcı tipte yapılmıştır. Olasılıksız örnekleme yöntemlerinden gelişigüzel örnekleme yöntemi kullanılarak örnek seçimi yapılmıştır. Araştırmacı tarafından oluşturulan 35 soruluk anket formu ve `Gebelikte Psikososyal Sağlığı Değerlendirme Ölçeği` (GPSDÖ) kullanılarak ve yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak veriler toplanmıştır. Sayı, yüzde, ortalama, Mann Whitney U, Kruskal Wallis Varyans Analizi ve Spearman korelasyon analizi verileri analiz etmede kullanılmıştır. Gebelerin GPSDÖ puan ortalamasının 3.97±.43, hipertansiyon sıklık oranı %10,5 olduğu bulunmuştur. Hipertansiyon tanısı olan ve olmayan gebelerin psikososyal sağlık puanları incelendiğinde, hipertansiyonu olmayan gebelerin GPSDÖ toplam puan ortalamasının (3.98±.43) hipertansiyonu olanlara (3.86±.47) göre anlamlı olmadığı belirlenmiştir (p> .05). Gebelerin eşlerinin yaşı ve eşlerinin eğitim durumu, gebelik sayısı, gebelik haftası, çoğul gebelik durumları ile GPSDÖ puan ortalamaları arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu saptanmıştır (p<.05). Gebelerin BKİ ve gebelerde çoğul gebelik ile GPSDÖ puan ortalaması arasında pozitif yönlü, ailenin aylık geliri, gebeliğin planlı olma durumu ve evlilik süresi ile negatif yönlü istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki saptanmıştır (p<.05). Sonuç olarak, gebelikte hipertansiyonun psikososyal sağlık ile doğrudan bağlantısının olmadığı saptanmıştır. Ancak gebelikte psikososyal sağlığın değerlendirilmesi ve sağlık profesyonellerinin konuya dikkatlerinin çekilmesi sağlanarak bu dönemlerde gebelerin fiziksel ihtiyaçlarıyla birlikte psikososyal ihtiyaçlarını da değerlendirmeleri gerekmektedir. Bu tür ihtiyaçların fark edilebilmesi için gebelerin gebelik esnasında psikososyal sağlık durumlarının bilinmesi gerekir. Riskli gebelik geçiren ve gebeliği normal seyreden gebeler psikososyal yönden değerlendirilip ilgili merkezlere yönlendirilerek profesyonel destek almalarının sağlanması önerilir.Anahtar sözcükler: Gebelik; Hipertansiyon Sıklığı; Psikososyal Sağlık

Pregnancy, which is an important period in a woman's life, may cause adverse effects on both mother and fetus because of some diseases arising with pregnancy while it is usually normal. High-risk pregnancy is an important health problem with its physiological, psychological, social and economical aspects. High-risk pregnancies are the conditions when the mother, fetus or newborn has an increased morbidity or mortality risk before or after the birth. Hypertensive disorders is the most common medical complication in pregnancy. It increases the maternal and perinatal mortality significantly. This research has been conducted to evaluate the prevalence of the pregnancy associated with hypertension and psychosocial health of the pregnant women coming to the outpatient clinic.The sample of the research which is planned as a descriptive type research consists of 306 pregnant over 18 years old. Accidental sampling method of the improbable sampling methods is used. In data collection, a questionnaire with 35 questions prepared by the researcher and ` Psychosocial Health Rating Scale in Pregnancy` (PHRSP) are used. The data is collected by the researcher with the face-to-face interview method. In the analysis of the data; number, percentage, average, Mann Whitney U, Kruskal Wallis Variation Analysis and Spearman correlation analysis are utilized. PHRSP point average and the rate of hypertension prevalence of pregnant women are respectively 3.97±.43 and %10,5. When the pregnant women's psychosocial health points are analyzed, PHRSP total point average of pregnant women without hypertension diagnosis (3.98±.43) are observed to be insignificant compared to the ones with hypertension diagnosis (3.86±.47) (p> .05). The difference between PHRSP point average and the age of the pregnant woman's husband, educational background of the husband, the number of the previous pregnancies, the week of the pregnancy, multiple pregnancy condition is found to be statistically significant (p<.05). There is a statistically positive correlation between PHRSP point average and BMI of pregnant women, multiple pregnancy. Also, there is a statistically negative correlation between PHRSP point average and monthly income of the family, whether it is a planned pregnancy, duration of the marriage (p<.05).In conclusion, it is determined that there is no direct correlation between hypertension in pregnancy and psychosocial health. However, psychosocial needs of pregnant women as well as their physical needs during these periods should be evaluated by evaluating their psychosocial health and by directing the attention of healthcare professionals. Psychosocial health conditions of pregnant women should be known during pregnancy so as to recognize such needs. Risky and normal pregnant women should be evaluated in terms of psychosocial health and be advised to receive professional support by being directed to the related centers.Key vocabulary: Pregnancy; Hypertension Prevalence; Psychosocial Health