Preeklemsi tanısı alan ve almayan gebelerde sağlıklı yaşam biçimi davranışları: Karşılaştırmalı bir çalışma

Abstract

Tüm dünyada maternal mortalite oranları (MMR) önemli bir sağlık göstergesidir. Gebelik döneminde maternal sağlığı etkileyen önemli faktörlerden biri de preeklemsidir. Bu araştırma, preeklemsi tanısı alan ve almayan gebelerde sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır.Bu araştırma karşılaştırmalı - tanımlayıcı türde yapılmıştır. Çalışma Konya il merkezinde bulunan Necmettin Erbakan Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniğinde yapılmıştır. Çalışma preeklemsi tanısı alan 125 ve tanı almayan 125 olmak üzere 250 gönüllü ile tamamlanmıştır. Veriler araştırmacı tarafından geliştirilen 28 soruluk anket formu ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği (SYBDÖ) II formu ile toplanmıştır. Verilerin analizinde sayı, yüzde, standart sapma, Pearson ki-kare test , t testi, Kolmogorow-Smirnow testi, Skewness ve Kurtosis, çoklu lojistik regresyon analizi kullanılmıştır. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve alt boyut puanları preeklemsi tanısı alan ve almayan gruplar arasında karşılaştırıldığında stres yönetimi ve fiziksel aktivite puanlarının tanı alanlarda yüksek olduğu bulunmuştur. Stres yönetimi açısından gruplar arasında fark bulunmazken (p> 0.005), fiziksel aktivite (p< 0.005) ile fark tespit edilmiştir. Gebelerde preeklemsi gelişmesine etkili olduğu belirlenen beş değişkenin etkisi β katsayılarına göre (olasılıklar oranı= odds ratio) en çok etkili bulunandan en az etkisi bulunana doğru önceki gebelikte hipertansiyon öyküsü (p<.001), yaş, sağlık kurumuna erişebilme, ailede hipertansiyon öyküsü (p<.001) ve gebelik haftası şeklinde sıralanmaktadır. Tanı alan gebelerin hem gebelik öncesi, hem de gebelikteki beden kütle indeksi ortalamasının tanı almayan gebelere göre yüksek olduğu, aradaki farkın çok ileri düzeyde anlamlı olduğu belirlenmiştir (p<0.001).Sonuç olarak preeklemsi tanısı alan gebelerde sağlıklı yaşam biçimi davranışları düzeyi yüksek olmakla birlikte aile ve önceki gebeliklerinde ki sağlık öyküsünün önemli bir belirleyici olduğu bulunmuştur. Risk grubundaki gebelerin yakın izleniminin yapılması, erken tanı ve tedavi süreçlerinin yönetilmesi önemlidir. Anahtar sözcükler: Gebelik; Preeklemsi; Sağlıklı Yaşam Biçim

Maternal mortality rate (MMR) is an important health indicator worldwide. Preeclampsia is one of the vital factors affecting maternal health during pregnancy. In this study it was aimed to evaluate healthy lifestyle behaviors in pregnant women who were diagnosed with and withouut preeclampsia.This research was conducted in a comparative - descriptive way. The study was carried out in Gynecology and Obstetrics Clinic of Meram Medical Faculty Hospital at Necmettin Erbakan University located in Konya city center. The study was performed with a total of 250 volunteers125 of whom were pregnant women diagnosed with preeclampsia and 125 pregnant without preeclampsia. The data were collected through a 28-item questionnaire developed by the researcher and the Healthy Lifestyle Behavior Scale (SYBRS) II form. In the analysis of the data, number, percentage, standard deviation, Pearson chi-square test, t-test, Kolmogorow-Smirnow test, Skewness and Kurtosis multiple logistic regression analysis were used.When healthy lifestyle behaviors and sub-dimension scores were compared between the groups with and without preeclampsia, stress management and physical activity scores were found higher in the cases diagnosed with preeclampsia . While there was no difference between the groups in terms of stress management (p> 0.005), there was a difference in physical activity (p <0.005).The effect of the five variables determined to be effective on the development of preeclampsia in pregnant women, odds ratio according to the β coefficients from the most effective to the least one was as follow; the history of hypertension in previous pregnancy (p <.001), age, access to health institution, hypertension history of family (p <.001) and gestational week. It was determined that the mean body mass index of pregnant women diagnosed with preeclampsia before and during pregnancy was higher than that of undiagnosed pregnants and the difference was very significant (p <0.001).In conclusion, although healthy lifestyle behaviors were high in pregnant women with preeclampsia, it was found that health history in family and previous pregnancies was an important determinant. It is essential to monitor closely the pregnant women in the risk group and to manage the early diagnosis and treatment processes.Key words: Pregnancy; Preeclemsia; Healthy Lifestyle