Kafa travmalı hastalarda posttravmatik erken dönemde NSE, sitokinler ve Hs-CRP düzeyleri ile travma skorlamalarının mortalite üzerine etkileri (klinik çalışması)

Abstract

7. ÖZET Her türlü travmada, travmanın şiddetine bağlı olarak değişik derecelerde metabolık ve endokrin değişiklikler olmaktadır. Bu değişiklikler organizmanın kendini tavmaya karşı koruması homeostazisini idame ettirme gayretidir. Travma sonrası doku hasan olduğu, bunun sonucu olarak karaciğerden salman akut faz reaktanlan (AFR)'nın kana karıştığı eskiden beri bilinmektedir. Bunlar içinde C-reaktif protein (C-RP) iyi bilinen akut faz reaktanlarmdandır. Ayrıca bir glikolitik enzim olan ve sadece nöron hücrelerinde bulunan Nöron Spesifik Enolaz (NSE) travmatik beyin yaralanmasında serumda artmış olarak tespit edilebilmektedir. Trafik kazalarına bağlı ölümlerin %75'inde ve tüm multitravmalı hastalarında %80'inde kafa travması izlenir. Yine ciddi travmatik beyin hasan, gelişmiş ülkelerde 45 yaş üstü mortalite ve morbiditenin en önemli nedenlerinden birisidir. Ciddi kafa travmalı hastaların yalnız %40-50'si fonksiyonel olarak iyileşir. Çalışmamızda acil servise çeşitli nedenlere bağlı (Yüksekten düşme, Araç dışı ve araç içi trafik kazası) kafa travması semptomlarıyla başvuran 100 olgu alındı. Hastalar yaş gruplarına göre; Grup-1: Çocukluk yaş grubu (0-16 yaş, 69 hasta) ve Grup-2: Erişkin yaş grubu (16 yaş üstü, 31 hasta) olarak iki gruba ayrıldı. Hastalar kafa travmasının ciddiyetine göre; Grup-1: Hafif dereceli kafa travması (Glosgow Koma Skoru (GKS)=13-15, 35 hasta) ve Grup-2: Orta dereceli kafa travması (GKS=9-12, 31 hasta) ve Grup-3: Koma yada şiddetli kafa travması (GKS=3-8, 34 hasta) hastalardan oluşmak üzere üç gruba ayrıldı. Her bir hasta için IL-1, IL-2, IL-6, IL-8, TNFa, High-sensitive C reaktive protein (Hs- CRP) ve NSE değerleri elde edildi. Travma skorlamalarından Revize Travma Skoru (RTS) her bir hasta için GKS, Sistolik Kan Basıncı (SKB) ve dakika solunum sayısı verileri eklenerek elde edildi. Çalışmamızda kafa travmasının ciddeyeti arttıkça, grup-1'den grup-3 'e gidildikçe NSE, Hs-CRP ve sitokinlerden IL-6, IL-8 ve TNFa ortalama düzeylerini istatistiksel olarak anlamlı artmış saptadık. IL-1 ve IL-2 ortalama düzeylerini kafa travmasının ciddiyetini yansıtmada istatistiksel olarak anlamlı olmadığını saptadık. Ayrıca ölen olgularda NSE, Hs- CRP ve sitokinlerden IL-6, IL-8 ve TNFa'nm ortalama düzeyleri yaşıyan olgulardan istatistiksel olarak anlamlı yüksek saptadık. Çalışmamızda elde edilen verilere dayanarak kunt kafa travmalı hastalarda posttravmatik erken dönemde mortalitenin bağımsız prediktörleri (belirleyicileri) olarak travma skorlamalarından GKS ve RTS ile NSE, Hs-CRP ve sitokinlerden IL-6, IL-8 ve TNFa gibi biyokimyasal parametrelieri klinisyenlerin kullanımına sunuyoruz. 71

8.SUMMARY In everytype of trauma metabolic and endocrynologic changes happen according to seriousness of trauma.These changes are the efforts of the organism to protect hemostasis towards trauma.lt is well known that tissues injure after trauma and as a result of this,acute phase reactants release from the liver to blood.în these C-reaktive protein is a well known acute phase reactant.In traumatic brain injury a glycolityc enzyme,Neuron Spesific Enolase(NSE) that only exists in neuron can be found at increased levels in serume. Head trauma can be observed in %80 of all multitrauma patients and in %75 of traffic accidental deaths.Traumatic brain injury is,also,one of the most important causes of morbidity and mortality in developed countries.Only %40-50 serious head trauma patient improve functionally. In our study 100 patients who were admitted to Emergency department( ED) because of head trauma was examined.Patients according to age groups were seperated to two groups;group l:Pediatric group (0-16 years, 69 patients) and group 2:Adult group (over 16 years, 3 1 patients). According to serioussness of head injury patients were seperated to three groups. Group 1 : Mild head injury (GCS=13-15, 35 patients); group 2:Moderate head injury (GCS=9-12, 31 patients) and group 3:Coma or severe head injury (GCS=3-8, 34 patients). For every patient IL-1, IL-2, IL-6, IL-8, TNFa, Hs-CRP and NSE values were examined. Revised Trauma Score (RTS) and Glasgow Coma Score (GCS) were calculated for every patient. In our study we found that the more seriousness of the head injury occurs,the more significant levels of NSE, Hs-CRP and IL-6, IL-8, TNFa levels become. IL-1 and IL-2 levels couldnt significantly demostrate the seriousness of head injury. Meanwhile NSE, Hs-CRP and IL-6, IL-8, TNFa levels were significantly higher in non survivors than in survivors.In our study, we introduce physicans biochemical paremeters of sitokines like IL-6, IL-8 and TNFa, and trauma scores like GKS, RTS and NSE, Hs-CRP as the independent predictors of mortality of posttraumatic early period in blunt head injuries. 72