Gebelerde gebelik öncesi sezgisel yeme ölçeği Türkçe versiyonunun geçerlilik ve güvenilirliği

Abstract

Amaç: Sezgisel yeme, fizyolojik açlık ve tokluk işaretlerine yanıt olarak yemeyi vurgulayan adaptif bir yeme davranışıdır. Sezgisel Yeme Ölçeği bu tutum ve davranışları ölçer. Bozulmuş yeme biçimi ve yeme bozuklukları gibi durumları inceleyen araştırmalar bulunmasının yanında, bunların önlenmesi konusundaki eksiklik sonucu ortaya çıkan sezgisel yemenin ölçülebilmesi için geliştirilen ölçekler bulunmaktadır. Bu çalışmada `Gebelerde Gebelik Öncesi Sezgisel Yeme Ölçeği (İntuitive Eating Scale for Pregnant Women)`nin Türkçe'ye uyarlanması ile geçerlilik ve güvenilirliğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Sezgisel yemenin ölçülebilmesi için ilk olarak Hawk's (2004) daha sonra Tylka (2006) tarafından sezgisel yeme ölçekleri geliştirilmiştir. Çalışmamızda, Daundasekara ve ark. (2017) tarafından Tylka'nın IES ölçeğinden gebelere uyarlanan Gebelerde Gebelik Öncesi Sezgisel Yeme Ölçeği (IES-PreP)'nin Türkçe'ye uyarlama çalışması yapılmıştır. 18 yaş ve üzeri gönüllü gebelerle yapılan çalışma 467 kişi ile tamamlanmış olup 152 kişi ile test tekrar yapılmıştır. Bulgular: Ölçeğin dil eşdeğerliliğini test etmek için gerekli çeviriler yapıldıktan sonra 10 uzman görüşü alınmış, Kendal W uyuşum testi sonucu görüşler arasında uyum bulunmuştur. IES-PreP'in faktör yapısını belirlemek amacıyla uygulanan faktör analizleri sonucunda ölçeğin üç boyutlu bir yapı (Yemeye Koşulsuz İzin verme-YKİ, Duygusal Sebepler Yerine Fiziksel Sebeplerle Yeme-FSY, Ne Zaman ve Ne Kadar Yediğini Belirlemede Açlık ve Tokluk İşaretlerine Güvenme-ATİG ) gösterdiği sonucuna varılmıştır. IES-PreP'in alt boyutlara ait madde toplam korelasyonları incelenmiş elde edilen değerlerin 0.43 ile 0.70 arasında olduğu görülmüştür. Doğrulayıcı faktör analizinin uyumuna ilişkin istatistiksel değerlerin istenen düzeyde uyum değerlerine sahip olduğu belirlenmiştir (X2/sd =2.45, RMSEA= 0.06, SRMR=0.05, NFI =0.92, CFI= 0.95, GFI=0.94, AGFI=0.91, TLI = 0.93). Ölçeğin Cronbach Alpha iç tutarlık katsayıları, YKİ alt ölçeği için 0.70, FSY alt ölçeği için 0.84, ATİG alt ölçeği için 0.83 olarak hesaplanmıştır. 4 hafta ara ile yapılmış test tekrar korelasyon katsayısı ölçeğin geneli için r=0.69 (YKİ, r=0.74; FSY, r=0.78; ATİG, r=0.66) olarak hesaplanmıştır. Perinatal depresyonu değerlendirmede Edinburgh Doğum Sonrası Depresyon Ölçeği kullanılmış olup gebelerde güvenilirliğine bakılmıştır. Tek boyutlu ölçeğin Cronbach Alpha iç tutarlık katsayı (0.793) ve DFA uyum değerleri (X2/sd =2.40, RMSEA= 0.05, SRMR=0.04, NFI =0.92, CFI= 0.95, GFI=0.97, AGFI=0.95, TLI = 0.93) istenen düzeyde bulunmuştur. Madde toplam korelasyonları incelendiğinde elde edilen değerlerin 0.33 ile 0.68 arasında değiştiği görülmüştür. Sonuç: Çalışmamızdan elde edilen verilerle IES-PreP ölçeğinin gebelerde gebelik öncesi sezgisel yeme tutum ve davranışlarını değerlendirmede geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olarak bundan sonraki çalışmalara katkıda bulunacağı düşüncesindeyiz.Anahtar Kelimeler: Gebelerde Gebelik Öncesi Sezgisel Yeme Ölçeği; Geçerlilik ve Güvenilirlik; Ölçek Uyarlama; Sezgisel Yeme

Objective: Intuitive eating is an adaptive eating behavior that emphasizes eating in response to signs of physiological hunger and satiety. The Intuitive Eating Scale measures these attitudes and behaviors. In addition to investigations investigating conditions such as impaired eating patterns and eating disorders, there are scales developed to measure intuitive eating resulting from a lack of prevention.The aim of this study was to determine the reliability and validity of the Turkish version of the Intuitive Eating Scale for Pregnant Women`.Method: Intuitive eating scales were developed first by Hawk's (2004) and then by Tylka (2006) to measure intuitive eating. In our study, Daundasekara et al. (2017) conducted the adaptation of the Pre-Pregnancy Intuitive Eating Scale (IES-PreP) to pregnant women who are adapted from Tylka's IES scale to pregnant women in Turkish. The study is completed with 467 volunteer pregnant women aged 18 and over and the test is repeated with 152 person .Results: After the necessary translations are made to test the language equivalence of the scale, ten experts opinions are obtained, and the Kendal W agreement test result (p = 0.064) showed agreement between the different opinions. As a result of the factor analysis applied to determine the factor structure of IES-PreP, it is concluded a three-dimensional structure of the scale (Unconditional Permission to Eat-YKI, Eating with Physical Causes Instead of Emotional Causes-FSY, When and How Much to Eat Eating and Trusting Signals-ATIG). Item-total correlations of sub-dimensions of IES-PreP are examined and the values obtained are found to be between 0.43 and 0.70 values. The statistical values of the concordance of confirmatory factor analysis have the desired level of concordance (X2 / sd = 2.45, RMSEA = 0.06, SRMR = 0.05, NFI = 0.92, CFI = 0.95, GFI = 0.94, AGFI = 0.91, TLI = 0.93). Cronbach Alpha internal consistency coefficients of the scale were .70 for the BMI subscale, 0.84 for the FSY subscale, and 0.83 for the ATIG subscale. The test re-correlation coefficient, which is performed for the overall scale at 4-week intervals, is calculated as r = 0.69 (YKI, r = 0.74; FSY, r = 0.78; ATIG, r = 0.66) . The Edinburgh Postnatal Depression Scale is used to evaluate perinatal depression and its reliability is evaluated in pregnant women. It found that the Cronbach Alpha internal consistency coefficient (0.793) and DFA compliance values of the one-dimensional scale at the desired level (X2 / sd = 2.40, RMSEA = 0.05, SRMR = 0.04, NFI = 0.92, CFI = 0.95, GFI = 0.97, AGFI = 0.95, TLI = 0.93 ) . The item total correlations are examined and it found that the obtained values ranged between 0.33 and 0.68 values. Conclusion: We believe that the IES-PreP scale will contribute to future studies as a valid and reliable measurement tool for evaluating intuitive eating attitudes and behaviors before pregnancy. Keywords: Pre-pregnancy Intuitive Eating Scale in Pregnancy; Validity and Reliability; Scale Adaptation; Intuitive Eating.