Konya ilinde çocukluk çağı aşı reddi konusunda anne-baba görüşleri ve aşılamayı etkileyen faktörler

Abstract

Geçmiş yüzyılın en büyük halk sağlığı başarısı olarak tanımlanan bağışıklama hizmetleri sayesinde milyonlarca bebeğin hastalanması, sakat kalması veya ölümü engellenmektedir. Aşıların ilk kullanıma sunulması ile kendini gösteren aşı karşıtlığı son yıllarda iyice artmış durumdadır. Önlem alınmadığı takdirde halen eliminasyonu sağlanan hastalıklar dâhil çok sayıda hastalığın tekrar ortaya çıkması ihtimali ciddi bir risk olarak karşımızda durmaktadır. Bu çalışma ile Konya İlinde aşı uygulamasını reddeden anne ve babaların aşılamaya ilişkin görüşleri, bilgi ve tutumlarının belirlenmesi amaçlanmıştır.01 Ocak 2017 ve 31 Aralık 2017 tarihleri arasında, Konya'da aile hekimlerine kayıtlı, aşı uygulamasını reddeden veya çeşitli sebeplerle aşı uygulaması yapılmayan, 0-4 yaş grubunda olan, halen Konya'da ikamet eden ve ailelerine ulaşılabilen, aileleri çalışmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden çocuklar çalışmaya dahil edildi. Aşı reddi yâda tereddüdüne ilişkin ebeveynlere uygulanmak üzere demografik bilgileri, aşılanmaya ilişkin bilgileri, aşı reddi gerekçeleri ve aşılara ilişkin aile görüşlerini içeren bir anket formu 25.03.2019 ve 05.08.2019 tarihleri arasında uygulandı.Araştırma kapsamında 478 (%81.0) anne ve 112 (%19.0) baba ile görüşülmüştür. Konya ilinde 2017 yılında aşısı hiç yapılmayan veya zamanında yapılmayarak geciktirilen ve çalışmaya katılan çocukların 299'u (%50.7) erkek, 291'i (%49.3) kız idi. İki veya daha fazla sayıda çocuğu bulunan 419 (%71.0) ailenin 159'u (%37.9) araştırmaya dahil edilen dışındaki çocuklarına da bir veya daha fazla sayıda aşı uygulamasını reddetmiştir. En sık aşı uygulatmama nedeni olarak; aşıların güvenli olduğunu düşünmeme (%63.9), aşıların yararlı ve gerekli olduğunu düşünmeme (%57.6) ve yabancı ülkede üretiliyor olması nedeniyle aşıya güvenmeme (%47.3) olarak tespit edildi. Ailelerin %65.9'una aile sağlığı çalışanı, %32.4'üne aile hekimi ve %1.7'sine de çocuk hastalıkları uzmanı tarafından, aşılamama kararından vazgeçmeleri için telkinde bulunulduğu bildirildi. Ebeveynlerin %68.8'i aşıların yararlı olmadığı, önlediği hastalıkların çok ciddi olmadığı, %5.9'u çocukluk çağı aşılamalarının tüm toplumun yararına olmadığı, %48.8'i aşıların otizme neden olduğu, %47.2'si aşıların kısırlığa neden olduğu, %63.4'ü aşıların bağışıklık sistemini zayıflattığı düşüncesindeydi. Bebeklerine aşı yapılmasını reddeden ebeveynlerin %70.0'i aile hekiminden, %65.4'ü internet/sosyal medyadan, %38.8'i dini kaynaklardan, %38.5'i arkadaştan/aileden, %32.0 'si çocuk doktorundan, %32.0'si aşı karşıtı gruplardan ve %31.9'u ise dini kanaat önderlerinden bilgi aldığını ifade etti. Aşı karşıtlığı tüm dünya için olduğu kadar ülkemiz için de hızla artan bir risk olarak karşımıza çıkmaktadır. DSÖ tarafından 2019 yılı için ilk on sağlık tehdidi arasında aşı karşıtlığına da yer verilmekte, aşı reddinin gerekçelerinin bilimsel kanıta dayalı olmadığı ve yeterli bilgilendirme ile büyük kısmının önüne geçilebileceği ifade edilmektedir. Aşı karşıtlığının bu hızla devam etmesi durumunda geçmişte bulaşıcı hastalıklara karşı kazanılan tüm başarıların yok olması ve tekrar salgınlara zemin hazırlanması riski büyüktür. Bu nedenle aşı karşıtlığı ile bilimsel gerçekler ışığında etkin mücadele edilmelidir. Halkın aşılar, uygulanma gerekçeleri, içerikleri gibi konulara ilişkin iyi bilgilendirilmesi, ikna edilmesi bu hususta atılabilecek en önemli adımdır.

Immunization services, defined as the greatest public health success of the past century, prevent millions of babies from becoming ill, disabled or death. Vaccine rejection, which manifests itself with the first use of vaccines, has increased in recent years. Unless prevented, the possibility of recurrence of a number of diseases including elimination diseases remains a serious risk. The aim of this study was to determine the opinions, knowledge and attitudes of parents who refused vaccination in Konya.Between 01 January 2017 - 31 December 2017, families registered with family physicians in Konya who refused the vaccination or were not vaccinated for various reasons were identified. In this context, those who are currently living in Konya and whose families can be reached are 0-4 years old and accepted to participate voluntarily in the study. A questionnaire including demographic information, immunization information, reasons for vaccine rejection, and family opinions about vaccinations was administered between 25.03.2019 and 05.08.2019 to be applied to the parents of vaccine rejection or hesitation. 478 mothers (81.0 %) and 112 fathers (19.0 %) were interviewed. In 2017, 299 boys (50.7%) and 291 girls (49.3%) were included in the study. Of the 419 families (71.0 %) with two or more children, 159 (37.9 %) refused to be vaccinated to one or more of their children other than those included in the study. The most common reason for not vaccinating; not to think that the vaccines were safe (63.9 %), not to think that the vaccines were useful and necessary (57.6 %), and not to trust the vaccine (47.3 %) because it was produced in a foreign country. It was reported that 65.9 % of the families were advised by family health workers, 32.4 % by family physicians and 1.7 % by pediatricians to give up the decision not to be vaccinated. 68.8 % of the parents thought that vaccines were not beneficial, the diseases they prevented were not very serious, and 54.9 % thought that childhood vaccinations were not for the benefit of the whole society. 48.8 % of parents thought that vaccines caused autism, 47.2 % thought that vaccines caused infertility and 63.4 % thought that vaccines weakened the immune system. 70.0 % of the parents who refused to give vaccination to their babies received information from family physicians, 65.4 % from internet/social media, 38.8% from religious sources, 38.5% from friends/family. 32.0 % of the parents who refused the vaccination of their babies said they had received information from the pediatrician, 32.0 % from the anti-vaccination groups and 31.9 % from the religious opinion leaders.Immunization is a rapidly increasing risk for our country as well as for the whole world. Among the top ten health threats by WHO for 2019, vaccine opposition is also included, and the reasons for the rejection of vaccination are not based on scientific evidence and sufficient information can be avoided. If the anti-vaccination situation continues at this rate, all successes of infectious diseases in the past may be destroyed. There is a high risk of outbreaks and may reoccur. Therefore, anti-vaccination should be effectively combated in the light of scientific facts. The most important step that can be taken in this regard is to inform and convince the public about vaccines, reasons for application, contents, etc.