Doğum sonu mobil destek uygulamasının geliştirilmesi ve bu uygulamanın annelerin anksiyete ve depresyon semptomlarına etkisi: Ön test-son test randomize kontrollü çalışma

Abstract

Çalışma doğum sonu annelere destek vermek amaçlı doğum sonu mobil destek uygulamasının geliştirilmesi ve mobil uygulama kullanımının annelerin anksiyete düzeyi ve depresyon semptomlarına etkisinin incelenmesi amacı ile planlanmıştır. Araştırma iki aşamalı olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın birinci aşamasında Doğum Sonu Mobil Destek Uygulaması nitel araştırma yöntemlerinden eylem araştırma metodu ile geliştirilmiştir. Annelerin ihtiyaç duydukları destek konularını belirlemek için yarı yapılandırılmış görüşme formu ile 12 anne ile görüşülmüş veriler ses kayıt cihazı ile kayıt edilmiştir. Görüşme sonrası içerik analizi ile tespit edilen destek konu başlıkları Dünya Sağlık Örgütü ve Sağlık Bakanlığı önerileri doğrultusunda oluşturulmuştur. Oluşturulan içerik uzman görüşüne sunulmuş; kapsam geçerlik indeksi emzirme konu başlığı için 0.96, anne bakımı için 0.92 ve bebek bakımı 0.90 olarak hesaplanmıştır ve yeterli olduğu saptanmıştır. İhtiyaçlara göre tasarlanan ilk prototip mobil uygulama, çalışma grubunun katkıları ile test edilme, değerlendirme, eksikliklerin giderilmesi ve tekrar tasarımın güncellenmesi süreçlerinden geçerek son halini almıştır. Son halini alan mobil uygulama çalışmanın ikinci aşamasında parelel grup ön test - son test randomize kontrollü çalışma düzeni ile test edilmiştir. Araştırma, Temmuz 2017 - Şubat 2020 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Konya ilinde bir üniversite hastanesinde doğum yapan 62 deney 62 kontrol olmak üzere miadında doğum yapmış sağlıklı yenidoğana sahip olan anneler çalışma gurubunu oluşturmuştur. Veriler, Bilgi Formu, STAI Durumluk ve Süreklilik Anksiyete Ölçeği ve Edinburgh Doğum Sonu Depresyon Ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde karışık desenli varyans analizi (mixed anova), bağımlı gruplarda t testi, bağımsız gruplarda t testi ve ki kare analizleri kullanılmıştır.Anneler doğum sonu dönemde birçok konuda desteğe gereksinim duymuş ve mobil uygulama aracılığı ile araştırmacıdan yardım istemiştir. Destek istenen konu başlıkları daha çok bebeğin sağlık sorunları, bebeğin bakımı ve bebek için uygulanacak yöntemlerden emin olma isteği olduğu görülmüştür. Doğum sonu mobil destek uygulamasını kullanan anneler, uygulamanın faydalı olduğunu, araştırmacının desteği ile kendini daha iyi hissettiğini belirtmiştir. Uygulamayı kullanan annelerin çoğunun bebeğini yalnızca anne sütü ile beslediği ve kendini emzirme konusunda daha çok yeterli hissettiği görülmüştür. Doğum sonu mobil destek uygulaması kullanan annelerin depresyon semptomları artışının kontrol grubuna göre daha az olduğu; ancak anksiyete düzeyi ve depresyon semptomları için tek başına yeterli olmadığı görülmüştür (p>0.05). Sonuç olarak doğum sonu mobil destek uygulaması kullanımının depresyon semptomları gelişim hızını azaltan bir etkisi olduğu; annelerin emzirme yeterliği ve başarısında olumlu etkiye sahip olduğu söylenebilir. Doğum sonu mobil destek uygulamasına anksiyete ve depresyon gelişimini önlemeye yönelik bilgiler, stres yönetimi ve baş etme yöntemleri ile ilgili eklemeler yapılarak; doğum sonu altı ay ve bir yıl sonunda etkisinin değerlendirilmesi önerilebilir.

The study was planned to develop the postpartum mobile support application to support postpartum mothers and to examine the effects of the use of mobile app on mothers' anxiety level and depression symptoms. The research was carried out in two stages. In the first stage of the research, Postpartum Mobile Support Application was developed with action research method, which is one of the qualitative research methods. 12 mothers were interviewed using a semi-structured interview form to determine the support issues that mothers needed, and the data were recorded. Support topics determined by post-interview content analysis were created in line with the recommendations of the World Health Organization and the Ministry of Health. The content created was presented to the expert opinion; The content validity index was calculated as 0.96 for breastfeeding topic, 0.92 for mother care and 0.90 for baby care, and it was found to be sufficient. The first prototype mobile application, designed according to the needs, took its final form by passing through the processes of testing, evaluation, eliminating deficiencies and updating the design again with the contributions of the working group. The final mobile application was tested in the second phase of the study, with the parallel group pretest-posttest randomized controlled study. The research was carried out between July 2017 - February 2020. Mothers in 62 experiments and 62 control group who gave birth in full-term at a university hospital in Konya province and who had healthy newborns formed the study group. Data were collected using the Information Form, STAI State and Continuity Anxiety Scale and Edinburgh Postpartum Depression Scale. In the evaluation of the data, mixed pattern variance analysis (mixed anova), t test in dependent groups, t test and chi square analysis were used in independent groups.Mothers needed support in many issues in the postpartum period and asked the researcher for help via mobile application. It was observed that the topics that were asked for support were mostly about the health problems of the baby, the care of the baby and the desire to be sure of the methods to be applied for the baby. Mothers using the postpartum mobile support application stated that the application was beneficial and felt better with the support of the researcher. It was seen that most of the mothers who used the application fed their baby only with breast milk and felt more sufficient about breastfeeding. The increase in depression symptoms of mothers using postpartum mobile support application was lower than the control group; however, it was found that it was not sufficient alone for anxiety level and depression symptoms (p> 0.05). As a result, It can be said that the use of postpartum mobile support application has an effect that decreases the rate of development of depression symptoms; have and it has a positive effect on breastfeeding efficiency and success of mothers. Adding information about the prevention of anxiety and depression, stress management and coping methods to the postpartum mobile support application; It can be suggested to evaluate the effect at the end of six months and one year after delivery.