Bruksizm belirti ve bulgularının trabeküler kemiğin fraktal boyut değerlerine etkisinin dijital panoramik radyografiler aracılığıyla araştırılması

Abstract

Geometrideki kare, daire, üçgen gibi bilindik ve basit Ģekillerle tanımlanamayan, farklıölçeklerden incelendiğinde kendine benzeme özelliği gösteren karmaĢık yapılara 'fraktal'denmektedir. Fraktal boyut arttıkça incelenen yapının karmaĢıklığı artmaktadır. Bruksizm, çiğneme veöğütme gibi fonksiyonel bir amaç olmaksızın diĢlerde sıkma ve/veya gıcırdatma ile karakterizeparafonksiyonel bir aktivitedir. Etiyolojisinde genel olarak morfolojik, psikolojik ve parafonksiyonelfaktörler suçlanmaktadır. Bruksizm uyku esnasında (nokturnal) veya uyanıkken (diurnal)gerçekleĢebilir.AraĢtırmamızda bruksizmin çene kemiklerinin trabeküler iç yapısında değiĢiklik meydanagetirip getirmediğinin FB hesabı ile objektif bir Ģekilde değerlendirilmesi planlanmıĢtır. Bu amaçdoğrultusunda kliniğimize ilk muayene amacı ile baĢvuran sistemik yönden sağlıklı 106 bruksist, 106non-bruksist birey (106 kadın ve 106 erkek) çalıĢmaya dahil edilmiĢtir. Bruksizm tanısı hasta raporuve klinik olarak diĢ aĢınmalarının varlığı değerlendirilerek konmuĢtur. Bireyler 21-25, 26-30, 31-35,36-40 olmak üzere dört yaĢ grubuna ayrılmıĢtır. Mandibulada kondil, angulus ve diĢli alveolar kemikbölgelerinden belirlenen sağ-sol toplam altıĢar ilgi alanı (ROI) üzerinde White ve Rudolph'unyöntemine göre fraktal analiz uygulanmıĢtır.Tüm bireylerin ortalama FB değerlerine bakıldığında; gonial bölgelerden hesaplanan FBdeğerlerinin en yüksek ortalamaya, diĢli bölgelerden hesaplanan FB değerlerinin ise en düĢükortalamaya sahip olduğu görülmektedir.Cinsiyet ile FB iliĢkisi incelediğinde, kadınların FB değerlerinin sağ gonial (p=0.000), solkondil (p=0.017) ve sol gonial (p=0.000) bölgelerinde erkeklerden istatistiksel olarak anlamlıderecede daha düĢük olduğu tespit ediĢmiĢtir. YaĢ grupları ile FB iliĢkisinin değerlendirilmesi amacıile toplam 212 bireyin FB değerlerine bakıldığında, sadece sol gonial bölgede istatistiksel olarakanlamlı farklılık tespit edilmiĢtir (p=0.012). 21-25 yaĢ grubunda FB değerleri en yüksek ortalamayasahipken (FB=1.47), 26-30 ve 36-40 yaĢ grubunda en düĢük ortalamaya sahiptir (FB=1.44). Bruksizmdurumuna göre FB değerlerinin değiĢkenliğini incelemek amacıyla yapılan Mann-Whitney Utestine göre sadece sağ kondilin FB ölçümleri istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiĢtir (p=0.041).Bu bölgede bruksist bireylerden ölçülen FB değerleri daha düĢük bulunmuĢtur (bruksist FB=1.40,non-bruksist FB=1.42).Mandibular trabeküler kemiğin FB değerleri kondil bölgesinde bruksizmden, kondil veangulus bölgelerinde yaĢlanma ve cinsiyet farklılığından etkilenmektedir. Trabeküler kemiktekideğiĢiklikleri kantitatif olarak sunabilen fraktal analiz, mandibulada hastalık tanısı ya da takibi içinkullanılacağında seçilecek ROI'nin sağ-sol ayırt etmeksizin mümkün olduğunca diĢli alveolar kemikbölgesinde olması tercih edilmelidir.Anahtar Kelimeler: Bruksizm; Fraktal Analiz; Trabeküler Kemik.

It is called 'fractal' which is a complex structure which can not be identified with simpleshapes such as squares, circles, triangles in geometry, and shows its own resemblance when examinedfrom different scales. As the fractal dimension (FD) increases, the complexity of the structure isincreased. Bruxism is a parafunctional activity characterized by clenching and/or grinding of teethwithout a functional purpose such as chewing and grinding. In etiology, morphological, psychologicaland parafunctional factors are generally accused. Bruxism can occur during sleep (nocturnal) or whileawake (diurnal).In our study, it is planned to evaluate objectively by FD calculation if bruxism changes thetrabecular internal structure of jaw bones. For this purpose, a total of 106 bruxist, 106 non-bruxistsystemically healthy individuals (106 females and 106 males) were included in the study. Thediagnosis of bruxism was made by evaluating the patient report and the presence of tooth wear. Thesubjects were divided into four age groups: 21-25, 26-30, 31-35, and 36-40. Fractal analysis wasperformed according to White and Rudolph's method from the total region of interest (ROI) of sixleft-right condylar, angular and interdental alveolar bone regions on the mandible.Looking at the average FD values of all individuals; FD values calculated from gonialregions have the highest mean and FD values calculated from interdental regions have the lowestaverage.When the relationship between gender and FD was examined, it was found that women's FDvalues were statistically significantly lower than that of men in right gonial (p = 0.000), left condyle(p = 0.017) and left gonial (p = 0.000) regions. When the FD values of 212 individuals were evaluatedfor the evaluation of the FD relationship with the age groups, a statistically significant difference wasfound only in the left gonial area (p = 0.012). While the FD values of the 21-25 age group had thehighest average (FD = 1.47), it had the lowest average in the 26-30 and 36-40 age group (FD = 1.44).According to the Mann-Whitney U test performed to investigate the variability of FD valuesxviiaccording to bruxism, only the right condyle FD measurements showed a statistically significantdifference (p = 0.041). In this region, FD values measured from bruxist individuals were found to belower (bruxist FD=1.40, non-bruxist FD=1.42).FD values of mandibular trabecular bone are affected by bruxism at the condyle region andaffected by age and gender at the gonial and condylar region. When selecting ROI in the studies to bemade as far as possible right-left interdental alveolar bone region should be preferred.Keywords: Bruxism; Fractal Dimension; Trabecular Bone.