Orta dereceli okullarda görevli okul yöneticilerinin örgütsel çatışmaya ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi

Abstract

BÖLÜM V ÖZET, SONUÇ VE ÖNERİLER ÖZET Bütün canlılar içinde gelişmeye en açık yaratık olan in san; varolduğu günden bu güne dek, tek başına hayatını sürdü remeyeceğini anlamış ve bu sebeple kendini başkaları ile i- lişki kurmaya muhtaç hissetmiştir. Dolayısıyla insan; önce a- ilesi, sonra okulu, arkadaşları, iş içindeki ve dışındaki çevresi ile ilişkilerini geliştire geliştire en üstün canlı haline gelmektedir. Böylece toplumda birarada yaşayan insan lar, belki de farkında olmaksızın iyi bir şekilde örgütlenmiş olmaktadırlar. Bir örgüt ortamı içerisinde biraraya gelmiş bulunan farklı yapıdaki insanların zamanla aralarında birtakım ihti laf ve problemlerin çıkması gayet doğaldır. îşte örgütlerde sık karşılaşılan ve birlikte yaşanılan sorunlardan birisi de `Çatışma`dı r. Çatışma; aynı şeyi elde etmek için farklı birey ya da grupların birbirlerini devre dışı bırakmak veya zayıf latmak amacına yönelik olarak yaptıkları bilinçli mücadele o- larak tanımlanabilir. Çatışmalar netice itibariyle örgüt açısından -zarar veri ci mahiyette olduklarından, ilk olarak alınması gereken önlem örgüte olumsuz etkide bulunacağı hissedilen çatışmaların or taya çıkmasına meydan vermemek olacaktır. Fakat örgütlerde çatışmadan kaçınabilmek imkanı yok denecek kadar da azdır. Bu yüzden ondan korkmak yerine, çatışmadan olumlu yönde fayda lanma yoluna gidilmelidir.116 Bununla birlikte çatışmanın örgüt için zararlı olduğu, ancak hiç çatışmanın olmamasının da örgütün yenilik, üretken lik ve değişiklik süreçlerine sekte vuracağı ve onu durgun- laştıracağı da söylenebilir. Okul yöneticilerinin de okullarında örgütsel çatışmaya meydan vermemeleri, bu mümkün olamıyor ise ondan olumlu yönde faydalanabilmeleri, ancak bu konuda yeterli bilgiye sahip ol maları ile olanaklıdır. Ne varki, konunun önemi bizim eğitim sistemimizde henüz anlaşılmış değildir. Bu nedenle, bilimsel düzeyde araştırma lar yapılarak konunun değişik boyutlarına açıklık getirilmesi gerekmektedi r. ülkemizde özellikle Orta Dereceli Okullar düzeyinde ko nunun yeterince araştırılmadığı ve açıklığa kavuşturulmadığı görülmektedir. Örgütlerdeki çatışmaları konu alan araştırma larda, çeşitli yöneticilerin görüşlerine dolaylı olarak deği- nilmişse de, okul yöneticilerinin bu konudaki görüşlerine he men hemen hiç yer verilmemiştir. Bu noktadan hareketle, acaba Diyarbakır Büyükşehir bele diye sınırları kapsamında yer alan Orta Dereceli Okullarda görevli okul yöneticilerinin örgütsel çatışmaya ilişkin gö rüşleri nelerdir? Okul yöneticileri, bu konuda yeterli bilgi ye sahip oldukları ve gereken önemi verdikleri görüşünde mi dirler? Bu nedenle Diyarbakır Büyükşehir belediye sınırları içe risinde yer alan Orta Dereceli Okullarda görevli okul yöneti cilerinin `Örgütsel Çatışma` konusunu nasıl algıladıkları, görüşlerinin neler olduğu ve bu konuda neler yaptıkları,117 `Eğitim Yönetimi` alanında araştırılmaya değer bir problem o- luşturrnaktadır. Böylece araştırmanın genel amacı : `Orta Dereceli Okullar da Görevli Okul Yöneticilerinin, Okulda Çatışmaya Neden Olan Faktörler Hakkındaki Görüşleri Arasında Fark Olup Olmadığının Belirlenmesi` olarak ortaya çıkmıştır. Bu temel amaç çerçeve sinde araştırmada aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır. Okul yöneticilerinin» cinsiyetlerine, yaşlarına, yöneti cilikteki kıdemlerine ve branşlarına göre; I. örgütsel çatışmaların okul sistemine getireceği za rarlara ilişkin görüşleri arasında fark var mıdır? II. örgütsel çatışmaların okul sistemine getireceği fay dalara ilişkin görüşleri arasında fark var mıdır? III. Okullarda; A. Öğretmen ile Öğretmen B. Yönetici ile öğretmen C. öğretmen ile öğrenci 0. Yönetici ile öğrenci E. öğrenci ile Öğrenci arasında meydana gelen çatış malara ilişkin görüşleri arasında fark var mıdır? IV. Okul yöneticileri, okullarında meydana gelen çatışma ların kaynağı olarak hangi sebepleri, ne ölçüde etkili gör mektedirler? V. Okul yöneticileri, okullarında meydana gelen çatışma ların çözümünde hangi yöntemleri, ne ölçüde kullanmaktadır lar? Araştırmanın evreni, Diyarbakır Büyükşehir belediye sı nırları kapsamında yer alan Orta Dereceli Okulları kapsamak-118 tadır. Bu okulların listesi İl Milli Eğitim Müdür lüğü'nden a - lınmış, araştırma evreninin tümü uygulama kapsamına alındığı için örneklem alma yoluna gidilmemiştir. Konu ile ilgili ola rak 21 okula gidilmiş ve toplam 122 adet anket dağıtılmıştır. Yöneticilerden geri toplanan geçerli anket sayısı 115 olarak tespit edilmiştir. Anketler, bizzat yöneticilerinin kendile rine dağıtılmış ve anketlerin uygulanması hakkında okul yöne ticilerine hem yazılı hem de sözlü bilgi verilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak kullanılan anket, araştırmacı tarafından bu araştırmada kullanılmak üzere ge liştirilmiştir. Anket geliştirilmeden önce okul yöneticileri ve ilgili uzmanların da görüşleri alınmıştır. Anketlerin uygulanmasına Nisan 1995 tarihinde başlanmış ve tüm anketler bir hafta içerisinde dağıtılarak toplanmıştır Araştırmada kullanılan anket, üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, okul yöneticilerinin kişisel özellikleri, i- kinci bölümde, yöneticilerin örgütsel çatışmaya ilişkin gö rüşleri, üçüncü bölümde ise, okul yöneticilerinin okul örgüt lerindeki çatışma kaynakları ile meydana gelen çatışmaların çözümünde kullanılan yöntemlere dair görüşleri yer almaktadır Toplanan verilerin istatistiksel çözümlenmesi, araştır macı tarafından yapılmış olup, okul yöneticilerinin örgütsel çatışmaya, çatışma kaynaklarına ve çatışmanın çözüm yöntemle rine ilişkin görüşlerini belirlemek için frekans dağılımları ve yüzde tekniği kullanılmıştır.