Katma değer vergisinde istisna ve indirimler

Abstract

ÖZET Katma değer vergisi, bir mal veya hizmetin üretiminden tüketiciye ulaşıncaya kadar her el değiştirmesi sırasında alınan ve vergi indirimine esas tanımak suretiyle değer artışını esas alan çok aşamalı, modern, yaygın, kümülatif etkisi olmayan genel bir tüketim vergisidir. Ülkemizde 01.01.1985 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanan KDV, aradan geçen zaman zarfında vergi gelirlerimiz içerisinde önemli bir paya sahip olmuştur. Bu verginin en önemli özelliği indirim mekanizması ve ihracat üzerinden vergi alınmamasıdır. KDV'nin nihai ödeyicisi tüketiciler olup, satıcının üzerinde vergi yükü kalmaması prensibine dayanmaktadır. Ülkemizde uygulamaya geçilmesinin başlıca sebebi Avrupa Birliği ile olan uyum sürecidir. KDV Kanunu uygulaması her biri ayrı bir araştırma konusu olabilecek bir çok konudan oluşmakta olup, araştırmamda sadece KDV'nin genel bir anlatımıyla istisna ve indirimlere yer verilmiştir. Özellikle ihracat istisnası, ihracatın teşvik edilmesi ve yerli mallara uluslar arası alanda rekabet ortamı sağlanması açısından ayrı bir öneme sahiptir. KDV'ndeki indirim mekanizması sayesinde bir mal veya hizmet üzerindeki vergi yükü, o mal veya hizmetin nihai tüketiciye intikal ettirildiği bedel ile vergi oranının çarpımı kadar olmaktadır. Böylece verginin üretim ve dağıtım aşamalarına etkisi tarafsız ve aynı tip mal ve hizmetlerin aynı vergi yükünü taşıması sağlanmış bulunmaktadır. Araştırmamda büyük ölçüde kanun ve genel tebliğ maddelerinden ve Danıştay kararlarından yararlanılmış olup, konu hakkında genel bir çalışma yapılmış ve çok fazla ayrıntıya inilmemiştir. Amaç KDV'ni tanıtmak ve özellikle ihracat istisnasına ayrıntılı bir şekilde değinerek KDV'nin genel prensibi olan indirim mekanizmasını açıklamaktır.

II ABSTRACT Value added tax is a multi-staged, modern, widespread general consumption tax which is taken during the each replacement of an asset or service from production to consumer and does not have cumulative effect and takes the value increase as a base for tax discount. Value added tax which has begun to be processed since 01.01.1985 in our country became the valuable part of our tax income. The most important property of this tax is discount mechanism and inapplicability for export. The ultimate payers of this value added tax is consumers and its principle is that producers do not have tax burden. The compatibility process with European Union required this application to be started in our country. The Value Added Tax Law application contains many topics and each of them can be a seperate research topic. But in my research i included only the general explanation of value added tax a and its exceptions and discounts. Especially export exception has a seperate importance since it encourages the export and provides the competition environment for local assets in a multinational area. With the help of discount mechanism in a value added tax the value of tax burden on an asset or a service is the multiplication of tax ratio and reaching value of this asset or service to the ultimate consumers. Therefore the effect of tax is neutral for the dispatching and production processes and the same type of assets and services has the same tax burden. In my research mainly law and general announcement items and decisions of Council of State are used as a source and general study is done abouty the topic without details. The aim is to present the value added tax while detailly explaining the export exception and general principle of value added tax which is a discount mechanism.