Suruç (Şanlıurfa) kuzeydoğusunun jeolojik ve petrografik incelenmesi

Abstract

ÖZET İnceleme alanı Şanlıurfa sınırlan içinde şehir merkezine 37 km uzaklıkta Suruç ilçesinin kuzeydoğusunda yaklaşık 193 km^ lik bir alanı kapsar. Çalışmanın amacı bölgenin jeolojik ve petrografik incelenmesini içerir. İnceleme alanının temelinde Orta-Üst Eosen yaşlı Midyat formasyonu yeralır.Midyat formasyonu beyaz renkli, çört; bant ve nodüllü, siltli, tebeşirli kireçtaşından oluşmuştur Üzerine uyumlu olarak Oligosen- Alt Miyosen yaşlı Pirin formasyonu gelmektedir. Pirin formasyonu açık gri, san renkli, sert, ince ve orta tabakalı, killi, fosilli kireçtaşından oluşmuştur. Üzerine diskordansla Pliyosen yaşlı Adıyaman formasyonu gelmektedir. Adıyaman formasyonu açık gri, beyaz, pembe, yeşilimsi gri renkli, kumtaşı-silttaşı- çakütaşı ve gölsel kireçtaşından oluşmuştur. Üzerine diskordansla Pleyistosen yaşlı yolkanitler gelmiştir. Volkanitler grimsi siyah renkli bazaltlardan oluşmuştur. Bazaltların boşlukları ikıncü kalsitlerle dolmuştur. İstif aktüel alüvyonlarla son bulmaktadır. Jeolojik yönden inceleme alanının 1/25.000 ölçekli jeolji haritası ve stratigrafik sütun kesiti revize edilmiştir. Bölgedeki yapısal kuvvetler hakkında bilgi edinmek için kınk-çatlak düzlemlerinden ölçüler alınmış ve bu veriler yardımıyla. gül ve kontur diyagramları yapılmıştır. Buna göre; egemen kınk-çatlak konumlan Midyat formasyonu K 76° B / 25° GB, Pirin formasyonu K 10° B / 18° GB ve volkanitlerin K27°D / 80°GD olarak bulunmuştur. Petrografik açıdan Midyat ve Pirin formasyonlarından alınan numunelerin yapılan ince kesitlerinde mikritik dokulu kireçtaşlanndan ibaret olduğu görülmüştür. Bazaltlarda ise porfiritik dokulu mikrolit hamur içerisinde olivin fenokristalleri içerdiği tesbit edilmiştir. Bazaltlann kimyasal analizlerine göre petrolojik değerlendirilmeleri yapıldığında bunlann simatik orijinli, alkalen ve kratonik bölge volkanitleri olduğu desteklenmiştir.

ABSTRACT The study area is located at 37 km west Şanlıurfa and covers about field of 193- km square. The aim of this study is geological and petrographical.investigation of the region. At the base of study area Midyat formation are present. Middle-Upper Eocene aged Midyat formation is composed of white coloured, nodular and banded cherty, silty, chalky limestone. İt is overlied by Pirin formation with conformably. Oligosen - Lower Miocene aged Pirin formation is composed of light gray, yellow coloured, hart, fine to medium bedded, fossil bearing clayey limestone. It is overlied by Adıyaman formation with unconformably. Pliocene aged Adıyaman formation is composed of light gray- white-pink-greenish, gray coloured, sandstone-siltstone-conglom'erate and lacustrine limestone. It is overlied by volcanites with unconformably. Pleyistocene aged volcanites is composed of gray, black coloured, interstices bearing basalts. Interstices of the basalts are stuffed by secondary calcite minerals. The sequence is terminated by the Holocene alluviums in the study area. From the geological point of view, 1/25.000 scaled geological map and stratigraphical columnar section of the selected region were revised. Measures from joint planes were taken to learn about the structural forces in the region and by means of these data rose and contour diagrams of the region were made. Therefore, the directions of the major joints were found as N 76° W / 250 SW for Midyat formation N 10° W / 18° SW for Pirin formation and N 27° E / 80° SE for volcanites. From the petrographical point of view, it has been observed in samples formed of from micritic texture limestones in the thin-section of the Midyat and Pirin formations.lt has been observed in basalts that they contain olivine phenocrysts in the porphyritic texture microlite matrix. When petrological evaluation was done with respect to chemical analyses of basalts, it has supported that basalts were simatic origine, alcaline and cratonic region volcanites.