Diyarbakır`da kapkaç ve yankesicilik olaylarına karışan 18 yaş altı kişilerin sosyolojik analizi

Abstract

ÖZETTürkiye'de uzun süredir var olan, ancak basına yansımasının ardından tartışmalarakonu olan kapkaç olayları önemli bir sosyal sorun olarak devam etmektedir.Güvenlik birimlerinin yaptığı çalışmalar sonucunda kapkaç, yankesicilik, gasp gibimala yönelik suç işleyen yada bu suçları işlemeye teşebbüste bulunanların doğumyeri itibari ile başta Diyarbakır olmak üzere Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndenoldukları dikkati çekmektedir.Diyarbakır, birçok açıdan bölgenin önemli bir merkezi konumundadır. Özellikle dekırdan kente göç edenlerin ilk yöneldikleri merkez olarak 1990'larda başlayan göçdalgasından en çok etkilenen yerleşim birimlerinden birisi olmuştur. Göçle birliktekentin genel görünümü köklü bir değişime uğramıştır. Kent, birçok açıdan kırdangelenlerin belirleyici olduğu bir yerleşim birimi olmuştur. Özellikle kentyaşamının gerektirdiği ?kurallara bağlı yaşama? biçimi nerdeyse imkansız halegelmiştir. Çünkü göçle gelen ailelerin kentleşmelerini engelleyen iki temel sorunuvardı, biri eğitim düzeylerinin düşük olması diğeri de ekonomik gelir kaynaklarınıkaybetmiş olmaları. Göç eden ailelerdeki çocuklar da aynı olumsuz ortampaylaşarak toplumsallaştılar.Yapılan araştırmalarda, çocuğun yetiştiği aile yapısının tipi, oluşturulan kontrolmekanizmaları, çocuğun sosyal çevresi, içinde bulunduğu grubun normları, değeryargıları suça ortam hazırlayan faktörlerin çok önemli olduğu bilinmektedir. Bukapsamda kapkaç ve yankesicilik gibi suçlara karışan 18 yaş altı kişilerin sosyo-ekonomik analizinin yapılması bu olguyu daha derinlikli bir biçimde okumayısağlayacağı düşüncesinden hareketle bu çalışmada Diyarbakır'da 2005 yılındakapkaç ve yankesicilik yaptıkları iddiasıyla gözaltına alınan yada tutuklanan 50kişiye, yüz yüze görüşülerek anket uygulaması yapıldı. Elde edilen sonuçlarbilgisayar ortamına aktarıldı ve rakamsal veriler SPSS programı ile tablolaradönüştürülerek yorumlandı.

ABSTRACT`Stealing by snatching` crimes have been existing for a long time in Turkey as animportant social problem but only recently started being discussed after being onmedia.It is important to note that the persons' birth place who committed or attemptedcrimes directed to property like stealing by snatching, pickpocketing, usurpationare from South Eastern Anatolia Region and particularly from Diyarbakır cityaccording to police investigations.Diyarbakır is the center of the region by many aspects. It is one of the mostinfluenced cities by the migration movement that started in 1990's as being thefirst destination of migrators. General view of the city has changed daramaticallywith the migration. Migrators has started determining many aspects of the city.Especially one of the requirements of urban life, `Living with rules` becamenearly impossible. There were twoobstacles in front of migrated families thatprevented accomodation to urban life: Their lower education levels and their lossof ecenomical income while migrating. Children of migrated families have beensocialized in the same negative environment.In our study we tried to make socio-economical analysis of 100 persons who wereconvicted with stealing by snatching and pickpocketing under age 18 inDiyarbakır during year 2005 with interviews and questionnaires based on theassumption that knowing this criminals' socio-economical properties was going toallow us to look deeper into the subject of migration and crime relationship. Thedata obtained was analysed using SPSS application and statistical results areevaluated after being converted to tables.