Eğirdir Orman Fidanlığı`nın toprak özellikleri ve yetiştirilen orman fidanı türlerine uygunluk durumu

Abstract

ÖZET Bu çalışma Eğirdir Orman Fidanlığı Merkez Kültür Sahası topraklarının fiziksel ve kimyasal özelliklerini, bu özelliklerde fidanlığın kuruluşundan bu yana değişim olup olmadığını, bu özelliklerin yetiştirilen orman ağacı türleri için uygunluk durumlarını tespit etmek ve gerekiyorsa alınabilecek toprak ıslahı önlemlerini ortaya koymak amacıyla yürütülmüştür. Araştırma sahası genç alüviyal topraklardan oluşan bir taban arazi olup, deniz seviyesinden yüksekliği 926 m'dir. Yörede Akdeniz iklimi ile İç Anadolu iklimi arasında bir geçit iklimi egemendir. Araştırma sahasında Sedir (Cedrus Libani A. Rich.) ve Karaçam (Pinus nigra Arnold subsp pallasiana (Lamb) Holmboe) fidanları yetiştirilmektedir. Araştırma, 9 fidanlık parseli (toplam 13 ha.) topraklarının profil ve yüzey toprağı (0-30 cm) özelliklerini kapsamaktadır. Toprak örneklerinin tane büyüklük dağılımı hidrometre yöntemi, Kireç içeriği Scheibler kalsimetresi, organik madde içeriği Walkley-Black yöntemi, pH'sı 1:2,5 toprak su süspansiyonunda cam elektrotlu pH-metre, tuz içeriği kondaktivite köprüsü aleti, Katyon değiştirme kapasitesi Sodyum esatat yöntemi, değişebilir katyonlar amonyum asetat ile ekstrakte edildikten sonra atomik absorbsiyon aleti yöntemi, Tarla kapasitesi ve devamlı solma yüzdesi basınçlı tabla yöntemi, toplam azot içeriği Kjeldahl yöntemi ve yarayışlı fosfor içeriği Olsen yöntemi ile belirlenmiştir. Profil toprak örneklerinin kum içeriği %44. 1-97.2, toz içeriği %1, 6-30,4; kil içeriği %l,2-25,8; kireç içeriği %14,2-19,5; Organik madde içeriği %0,4-l,7; pH 7,7- '8,0; toplam tuz içeriği %0,02-0,04; Katyon değiştirme kapasitesi 6,2-23,5 me/100 g; değişebilir Ca+++Mg++ 5,8-22,8 me/100 g; değişebilir K+ 0,2 - 0,5 me/100 g, değişebilir Na+ 0,1 - 0,3 me/100 g, tarla kapasitesi %4,8-20,58; devamlı solma yüzdesi %1,84 - 5,59, yarayışlı nem kapasitesi % 2,96 - 14,59 toplam azot içeriği %0,05-0,13; yararlanılabilir fosfor 3,04-7,18 kg/da arasında değişmektedir. Yüzey toprak örneklerinin kum içeriği %40,2-53,0; toz içeriği %22,7-37,3; kil içeriği % 16,5-28,7; kireç içeriği % 13, 5- 17,0; organik madde içeriği % 1,2-2,0; pH 7,7-7,9; toplam tuz içeriği %0,02-0,05; katyon değiştirme kapasitesi 16,1-23,5 me/100 g; değişebilir Ca^+Mg** 15,4-22,7 me/100 g; değişebilir K+ 0,4-0,7 me/100 g, değişebilir Na+ 0,1-0,3 me/100 g; tarla kapasitesi %15,97-21,52; devamlı solma yüzdesi % 4,40 - 6,36 yarayışlı nem kapasitesi % 11,54 - 15,71 toplam azot içeriği %0, 10-0, 13 ve yarayışlı fosfor içeriği 4,05-1 1,41 kg/da arasında değişmektedir. Fidanlığın kurulduğu 1966 yılı ile bu çalışma için toprak örneklerinin alındığı 1996 yılı arasında yüzey toprağı özelliklerinden tane büyüklük dağılımı, kireç içeriği, değişebilir K+ içeriği, değişebilir Na+ içeriği ve toplam azot içeriğinde önemli bir değişim olmadığı; pH ve organik madde içeriğinde bir düşme eğilimi; Katyon Değiştirme Kapasitesi ve yarayışlı fosfor içeriğinde ise bir artış eğilimi tespit edilmiştir. Araştırma arazisinde yetiştirilen Sedir ve Karaçam türlerinin istekleri açısından, toprakların 'kil+toz` içeriğinin ve aynı zamanda pH' sının çok yüksek, organik madde içeriği ve dolayısıyla toplam azot içeriğinin düşük olduğu belirlenmiş ve bu toprak özelliklerinin iyileştirilmesi için uygun önlemlerin alınmasına ihtiyaç bulunduğu saptanmıştır.

ABSTRACT This work was carried out to determine the physical and chemical soil properties of Eğirdir Forest Nursery Central Culture Area, and whether some changes had taken place in these soil properties, and the suitability of the soil properties for the forest tree species breeded, and to recommend the treatments for improving the soils if needed. The research area is a plain formed from young alluvial materials. The altitute is 926 meters. A transitional climate between the mediterranaen climate and the Interior Anatolian climate prevails in the region. Lebanon cedar (Cedrus libani A. Rich) and Black pine (Pinus nigra Arnold subsp. pallasiana (Lamb) Holmboe) seedlings are breeded. The work was carried out on the soil samples taken from two profile sites and the surface layers (0-30 cm) of the nine nursery plots (total 13 hectares). The particle size distribution of the soil samples was determined by Bouyoucos Hydrometer method, free carbonater by calcimeter, organic matter content by Walkley-Black method, pH by pH-meter with glass electrode in 1:2.5 soil: water suspansion, salt content by conductivity bridge, cation exchange capacity by sodium acetade method, exchangable cations by atomic absorbtion method after extraction with amonium acetade, field capacity and wilting moisture percantage by pressure table method, total nitrogen by kjeldahl method, and available phosphorus content by olsen method. Sand content of the profile soil samples varies between 44.1% and 97.2%, silt content from 1.6% to 30.4%, Clay content from 1.2 % to 25.8 %, lime content from 14.2 % to 18.5 %, Organic matter content from 0.4 % to 1.7 %, pH from 7.7 to 8.0, total salt content from 0.02 % to 0.04 %, cation exchange capacity from 6.2 me/100 g to 23.5 me/100 g, exchangable Ca4^ + Mg** from 5.8 me/100 g to 22.8 me/100 g, exchangable K+ from 0.2 me/100 g to 0.5 mg/100 g, exchangable Na+ from 0.1 me/100 g to 0.3 me/100 g, field capacity from 4.8 % to 20.58 %, wilting moisture percentage from 1.84 % to 5.99 %, available moisture capacity from 2.96 % to 14.58 %, total nitrogen content from 0.05 % to 0. 13 %, available phosphorus content from 3.04 kg/da to 7. 18 kg/da. Sand content of the surface soil samples varies between 40.2 % and 53.0 %, silt content from 22.7 % to 37.3 %, clay content from 16.5 % to 28.7 %, lime content from 13.5 %, to 17.0 %, organic matter content from 1.2 % to 2.0 %, pH from 7.7 to 7.9, total salt content from 0.02 % to 0.05 %, cation exchange capacity from 16. 1 me/100 g to 23.5 me/100 g, exchangable Ca^ + Mg^ from 15.4 me/100 g to 22.7 me/100 g, exchangable K+ from 0.4 me/100 g to 0.7 me/100 g, exchangable Na+ from 0.1 me/100 g to 0.3 me/100 g, field capacity from 15.97 % to 21.52 %, wilting moisture percentage from 4.40 % to 6.36 %, available moisture capacity from 1 1.54 % to 15.71 %, total nitrogen content from 0. 10 % to 0. 13 %, available phosphorus content from 4.05 kg/da to 1 1.41 kg/da. From 1966, the date of foundation of the nursery to 1996, the date of this study, it was found no change in the particle size distribution, lime content, exchangeable K* content, exchangable Na+ content, and total nitrogen content of the surface soil samples; a decreasing trend in pH and organic matter content; an increasing trend in cation exchange capacity and available phosphorus content. For the view point of the requirements of Lebanon cedar and black pine species breeded, it was found that the `clay + silt` content, and the pH of the surface soils are very high, the organic matter content is low, and consequently suitable treatments are needed to improve these soil properties.