Töre cinayetleri:Diyarbakır`da göç sonrası töre

Abstract

Toplumsal yapıyı düzene koyan ve birçok olumlu işleve sahip gelenekler,dünyanın birçok yerinde uzun bir tarihsel geçmişi olan namus temelli ölüm cezalarınında kaynağı olmuştur. Özellikle toplumsal değerlerden sapmalara karşı çok katı ve kesincezalar içeren bu gelenekleri ifade eden töreler, akrabalık dayanışmasının yüksek,eğitim oranının düşük düzeyde olduğu, dışa kapalı toplumlarda kendiliğinden oluşanyasalardır. Aile dayanışmasının erkek otoritesini mutlak hale getirdiği bu tip ortamlardakadın da otorite altında olan ve erkeğin gücünü namus koduyla taşıyan bir varlıkkonumunda olmuştur. Cinsel saflığı simgeleyen namus olgusu, toplumda aksi yönde birkanı uyandıracak her durumu, kadını ortadan kaldırmak için meşru bir gerekçesaymıştır.Bir yöntem olarak şiddetin bütün türleriyle ortak bir paydada buluşan namuscinayetleri kadın-erkek eşitsizliğini çok daha acımasız bir halde ortaya koyduğu içinayrı bir anlama sahiptir. Eğitim imkânlarının yaygınlaşması ve artan şehirleşmeoranlarıyla bir düşüş eğilimine girse de namus cinayetleri ataerkil kültürün köklü tarihiüzerinde varlığını hala korumaktadır. Bununla beraber gelişen iletişim teknolojileri,yükselen insan hakları ve kadın özgürlüğü bilinci cinayetlerin eskiye oranla daha çokgörünür olmasını ve üzerinde daha çok konuşulmasını sağladı.Namus cinayetleri, geleneksel yaşam tarzının sürdüğü dünyanın bazıbölgelerinde olduğu gibi araştırma alanımız olan Diyarbakır'ın da içinde olduğuülkemizin doğu bölgelerinde bir gelenek olarak varlığını hala korumaktadır. 90'lardabaşlayan göç sürecinin yaşattıkları ise bir anda şehre dolan insanların gelenekseldeğerlerinde bir değişimin başlatıcısı olmuştur. Değişimi yetişkinlere göre daha erkenyaşamaya başlayan genç kuşağın isteklerinin ortaya çıkardığı birçok durum ilkzamanlar töre cinayetlerini arttırmış; fakat ekonomik ve sosyal destek ortamlarındanolmakla birçok sıkıntı yaşayan göçmenlerin değer yargıları da yavaş yavaş aşınmaya,namus cinayetine gerekçe olabilecek çoğu manzara normal hale gelmeye başlamıştır.

Tradition, which organizes social structure and has many positive functions, hasbeen the source of death penalties which derive from honour having a long history inmany places of the world. Customs, which refer to traditions especially including strictand definite punishments to deviations from social virtues, are laws formed bythemselves in societies which have high degrees of kinship solidarity, low levels ofeducation and are secluded. In such societies, men have been absolute authoritariansbecause of family solidarity; whereas women have been exposed to authority andbeings that carry the power of the men with the code of honour. The phenomenon ofhonour, symbolizing the sexual purity, has considered each situation leading to acontrary idea in the society as a legal reason to eliminate a woman.Honour killing, sharing many features with all kinds of violence, has a distinctmeaning because of displaying the inequality between man and woman more severely.Even if honour killing rates are in decreasing tendency thanks to more educationalopportunities and rising urbanization, it still exists due to the long standing ofpatriarchal culture. However, developing communication technologies, increasinghuman rights and the consciousness of women independence, has made killing moreapparent and a subject of discussion.Honour killings, like some places in the world where the traditional lifestylepersists, still exist as a tradition in east part of our country which includes our researchfield including Diyarbakır. On the other hand, effects of migration process which beganin 90s led to initiatory changes in the lifestyles of people who massed in city centres.Many situations created by the desires of the youth, beginning to live the changesearlier than adults, increased the honour killings at first; but then immigrants, who wereaway from their economic and social supporting environment, had many problems andtheir value judgment began to corrode that result in many circumstances considered tobe normal that may have been a reason for honour killings.